Αντικατάσταση της βασίλισσας

Η αντικατάσταση της βασίλισσας

Αυτό το άρθρο ήθελα καιρό να το γράψω.

Πρόκειται για ενα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της μελισσοκομίας και πραγματικά μεγιστοποιεί την όποια ιδέα έχουμε σχηματίσει μέχρι τώρα για την μέλισσα και της πράξεις της.
Παρατηρώντας την μέλισσα και τις συνήθειες της καιρό τώρα, ως απλός μελισσοκόμος φυσικά αλλά και θαυμαστής της εχω καταλήξει στα εξής συμπεράσματα.
Η μέλισσα είναι ενα πλάσμα που το χαρακτηρίζει η τελειότητα στις ενέργειες της.
Απο τον τρόπο που χτίζει τις κηρήθρες της μέχρι τον τρόπο που διαιωνίζει το είδος της κτλ.
Όλα αυτά θέλω να πιστεύω οτι με τον χρόνο θα σας τα αναλύσω ένα ένα με άρθρα εδώ στον MELISSOCOSMO χωρίς ωστόσο όπως έχω ξαναπεί να διεκδικώ το αλάθητο.
Σήμερα λοιπόν θα δούμε την αντικατάσταση της βασίλισσας μας από το σμήνος.
Όπως ξέρετε η βασίλισσα μέλισσα αποτελεί το πιο πολύτιμο πλάσμα της κυψέλης μας.
Προέρχεται απο αβγό της μητέρας βασίλισσας που είναι γονιμοποιημένο με σπέρμα κάποιου κηφήνα.
Αυτό το γράφω γιατί αν το αβγό δεν είναι γονιμοποιημένο τότε το μελισσάκι που θα προκύψει απο αυτό θα είναι κηφήνας.

Απο την ώρα που θα γεννηθεί το αβγό απο την γηραιά βασίλισσα λοιπόν αρχίζουν όλα, και μπαίνουν οι βάσεις για να έχουμε μια πολύ καλή βασίλισσα για τα επόμενα χρόνια.
Για να γίνει αυτό πρέπει να εκκολαφτεί το αβγό και να γίνει σκουληκάκι.
Τότε οι εργάτριες αρχίζουν να τροφοδοτούν με βασιλικό πολτό το συγκεκριμένο σκουληκάκι για να γίνει μελλοντική βασίλισσα.

Όσο περισσότερο βασιλικό πολτό ταϊστεί το μικρό βασιλόπουλο τόσο δυνατότερο έντομο θα γίνει και άρα και καλύτερη βασίλισσα.

Οι εργάτριες βάζουν μπόλικο βασιλικό πολτό στο βασιλοκελί, τόσο που πολλές φορές δεν τον χρειάζεται όλον η βασιλισσούλα, και τότε αυτός που περισσεύει ξεραίνεται μέσα στο κελί και γίνεται σαν καφέ ζελές.
Αν το δείτε αυτο σε χαλασμένα βασιλοκελιά τότε να ξέρετε οτι ταΐστηκαν πολύ καλά οι εν δυνάμει βασίλισσες, και έτσι έχει γίνει ένα βήμα για να ελπίζουμε ότι θα έχουμε καλή βασίλισσα.
Αν όμως δεν υπάρχει ανθοφορία έξω τοτε οι εργάτριες αδυνατούν να παράγουν ικανοποιητικές ποσότητες βασιλικού πολτού κι έτσι μετά βίας ταΐζουν τα βασιλικά σκουληκάκια, γι αυτό αυτα οταν εκκολαφτούν το πιθανότερο είναι πως θα γινουν μέτριες έως κακές βασίλισσες.

Για να αποφύγει μια τέτοια κατάσταση ο μελισσοκόμος τροφοδοτεί το μελίσσι ή τα μελίσσια που πρόκειται να του φτιάξουν βασίλισσες και έτσι οι εργάτριες παράγουν πολύ βασιλικό πολτό και τα βασιλοκελιά ταΐζονται καλά.

Η τροφοδοσία γίνεται με σιρόπι ή βανίλια.

Προσωπικά με βανίλια ταΐζω για να αποφεύγω λεηλασίες το καλοκαίρι και είμαι υπέρ ευχαριστημένος απο τις βασίλισσες μου.

Στην συνέχεια όταν η βασίλισσα βγει από το βασιλοκελί της μετά από περίπου μια εβδομάδα θα βγει έξω από την κυψέλη της, θα τρίψει τα φτερά της στην σανίδα πτήσεως παράγωντας ήχους και καλώντας τους κηφήνες του μελισσοκομείου να την ακολουθήσουν.
Όλες σχεδόν οι βασίλισσες μιας περιοχής ζευγαρώνουν σε συγκεκριμένο σημείο, και έτσι εκεί υπάρχουν κηφήνες και από άλλα μελισσοκομεία που περιμένουν για καμιά ξεπέτα... (Χιούμορ).

Το γεγονός αυτό είναι πολύ καλό για τον μελισσοκόμο γιατί...

Αν η βασίλισσα μας ζευγαρώσει με ξένους κηφήνες αποφεύγουμε την περίπτωση της αιμομιξίας και έτσι οι μελισσούλες που θα γεννηθούν από αυτή την βασίλισσα θα είναι πιο υγειής, και πιο δυνατές.

Μετά την γονιμοποίηση η βασίλισσα μας θα γυρίσει στην κυψέλη της, και μετά από μερικές ημέρες ο αριθμός διαφέρει (ανάλογα την εποχή) θα αρχίσει να γεννάει ακατάπαυστα με εξαίρεση κάνα δυο μήνες τον χειμώνα, και αυτό στις κρύες μόνο περιοχές της Ελλάδας.
Όσο καλύτερη είναι μια βασίλισσα, τόσο περισσότερο χρονικό διάστημα παραμένει αναντικατάστατη στην κυψέλη της, εκτός αν αρρωστήσει και χαθεί φυσικά.

Τον πρώτο χρόνο η βασίλισσα γεννάει πολύ αλλά είναι και άπειρη όπως είναι φυσικό, μάλιστα στις αρχές της ζωής της μπορεί να γεννάει και κάπως ακανόνιστα, και με περισσότερα από ένα αβγό σε κάθε κελί.

Τον δεύτερο χρόνο θεωρείται από τους περισσότερους μελισσοκόμους τουλάχιστον, ότι είναι ο ποιο αποδοτικός για μια βασίλισσα.

Οι παλιοί μελισσοκόμοι συνήθιζαν να λένε ότι μπορεί μια νέα βασίλισσα να μου φτιάξει εικοσάρι μελίσσι, αλλά μια δίχρονη θα μου το φτιάξει τριαντάρι.

Ωστόσο πρέπει να ξέρετε ότι τον πρώτο χρόνο της βασίλισσας δύσκολα θα σμηνουργήσει το μελίσσι της, τον δεύτερο χρόνο θα σμηνουργήσει λόγο υπερπληθυσμού, ενώ από τον τρίτο χρόνο θα σμηνουργεί κυρίως γιατί θα θέλει να αποκτήσει μια νεότερη βασίλισσα.

Μπορεί ωστόσο ένα μελίσσι με καλή βασίλισσα να μην έχει τάση για σμηνουργία ποτέ.

Προσωπικά έχω τέτοιο μελίσσι με βασίλισσα ηλικίας 4 χρόνων που ουδέποτε έκανε απόπειρα σμηνουργίας, είχε πολύ δυνατές αποδόσεις σε μέλι όλα τα χρόνια και η γέννα της βασίλισσας είναι σταθερή και ομοιόμορφη όλα τα χρόνια, κρατώντας το μελίσσι της μέχρι εικοσάρι όμως, ποτέ δεν έγινε μεγαλύτερο το συγκεκριμένο.

Κάποτε λοιπόν και κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συχνά από τον τρίτο χρόνο της βασίλισσας το μελίσσι αποφασίζει την αντικατάσταση της.
Μεταξύ των μελισσοκόμων λέγεται ότι η αντικατάσταση γίνεται καλοκαίρι συνήθως.

Δεν είναι όμως έτσι αφού η αντικατάσταση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ακόμα και τον χειμώνα.
Απλός το καλοκαίρι είμαστε σίγουρου ότι πρόκειται για αντικατάσταση και δεν έχουμε άγχος.

Την άνοιξη αν δούμε βασιλοκελιά θα υποθέσουμε ότι το μελίσσι ετοιμάζεται να σμηνουργήσει, ενώ τον χειμώνα που δεν έχουμε κηφήνες αν γίνει αντικατάσταση η βασίλισσα παραμένει αγονιμοποίητη και γίνεται αρρενοτόκα.

Η αντικαταστάτη αποφασίζεται από το σμήνος και δεν έχει στάνταρ αιτίες.

Μερικές φορές το σμήνος αντιλαμβάνεται ότι η βασίλισσα του θα πεθάνει, έτσι αν χαλάσουμε τα βασιλοκελιά θα δούμε ότι μια ωραία ημέρα η βασίλισσα λείπει από την κυψέλη.
Άλλες φορές το σμήνος δεν μένει ικανοποιημένο από την γέννα της βασίλισσας του και αποφασίζει αντικατάσταση, μερικές φορές μάλιστα άδικα γιατί αυτό μπορεί να οφείλεται σε κακή νεκταροέκκριση.

Τέλος το σμήνος έχοντας επίγνωση της μεγάλης ηλικίας της βασίλισσας του, ίσως φοβάται για το μέλλον της, κυρίως τον δύσκολο χειμώνα και προσπαθεί να την αντικαταστήσει το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο, άσχετα αν η βασίλισσα γεννάει ακόμα πολύ ικανοποιητικά.

Ως προς την βασίλισσα τώρα.

Αν αυτή χαθεί από κάποια ασθένεια ξαφνικά, θα το καταλάβουμε αφού θα δούμε τις εργάτριες να φτιάχνουν βασιλοκελιά στο κέντρο των κηρηθρών.

Αν η βασίλισσα είναι παρούσα και κυρίως αν η ίδια έχει ακόμα δυνάμεις, τότε οι εργάτριες φτιάχνουν τα βασιλοκελιά αντικατάστασης στο κάτω και στα πλαϊνά μέρη του πλαισίου.
Αυτό το κάνουν για να τα προστατέψουν πιο εύκολα από την βασίλισσα και να μην τα συναντάει συνέχεια όταν κόβει βόλτες στα πλαίσια για να βρει μέρος να αποθέσει τα αβγά της.

Παρ όλα αυτά όπως είπα αν η βασίλισσα είναι υγειής και δυνατή ακόμα, βρίσκει τα βασιλοκελιά και τα κόβει συνεχώς, και τότε η αντικατάσταση μπορεί να πάρει μήνες, δηλαδή το σμήνος να φτιάχνει και να ξαναφτιάχνει κελιά και αυτή να τα κόβει.

Αν επιβιώσει κάποιο βασιλοκελί αντικατάστασης τότε έχουμε το φαινόμενο να έχουμε ταυτόχρονα 2 βασίλισσες στην κυψέλη, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου.

Την άνοιξη δεν μπορεί να συμβεί αυτό το φαινόμενο γιατί η παλαιά βασίλισσα προκειμένου να γλυτώσει το τομάρι της αρχίζει το τραγούδι, ξεσηκώνοντας ένα μέρος του σμήνους και σμηνουργεί.
Εκεί στην νέα του κατοικία το σμήνος θα την αντικαταστήσει όμως άμεσα μετά την εγκατάσταση του.
Όταν λοιπόν έχουμε δυο βασίλισσες στην κυψέλη οι εργάτριες φροντίζουν να τις κρατούν σε σχετική απόσταση μεταξύ του καθώς όπως λέει και η παροιμία (παπάς παπά δεν μπορεί ούτε να τον δει)...

Αν κατά τύχη ανοίξουμε την κυψέλη μας την στιγμή που υπάρχουν δυο βασίλισσες στην κυψέλη μας, και η νέα δεν έχει γονιμοποιηθεί ακόμα, τότε οι εργάτριες τις περισσότερες φορές σκοτώνουν αμέσως την νέα βασίλισσα, και η διαδικασία αντικατάστασης κρατεί για καιρό ακόμα.

Πρόσφατα σε μια τέτοια φάση άνοιξα την κυψέλη και βρήκα την νεαρή βασίλισσα νεκρή έχοντας ένα κεντρί στο κεφάλι της.
Δυστυχώς δεν είχα φωτογραφική μηχανή μαζί μου.

Αν όμως όλα πάνε καλά η νεαρή βασίλισσα θα βγει και θα ζευγαρώσει, και στην επιστροφή της σύντομα θα αρχίσει να γεννάει.

Η παλαιά βασίλισσα αν είναι ακόμα δυνατή θα γεννάει και αυτή, και θα έχουμε ένα ακόμα φαινόμενο, δηλαδή δυο βασίλισσες στην ίδια κυψέλη, μάνα και κόρη που θα γεννάνε και οι δυο ταυτόχρονα χωρίς να τις χωρίζει κάποιο διάφραγμα.

Φρόνιμο πάντως είναι αν δούμε ότι το μελίσσι κάνει κελιά αντικατάστασης να βοηθήσουμε την κατάσταση σκοτώνοντας την παλιά βασίλισσα και αφήνοντας 2-3 μεγάλα κελιά να γίνει ομαλά η αντικατάσταση.

Να μην ξεχάσω να σας πω ως προς την περίπτωση αντικατάστασης την άνοιξη τα εξής...

Αν αποφασιστεί αντικατάσταση, την άνοιξη τότε θα έχουμε σίγουρη σμηνουργία, είτε από την παλαιά βασίλισσα, είτε από τις νέες που θα βγουν από τα κελιά, μιας και την εποχή της άνοιξης τα ένστικτα της σμηνουργίας βαράνε κόκκινο στην κυψέλη.

Τέλος σμηνουργία κατά την αντικατάσταση μπορεί να έχουμε θεωρητικά έως τον Σεπτέμβριο πολύ σπάνια όμως σε ποσοστά σχεδόν 1% για λόγους που δεν μπορούν να εξηγηθούν με την ανθρώπινη λογική, βλέπετε πως ο μαγικός κόσμος των μελισσών είναι πολύ διαφορετικός από τον δικό μας και πολλές φορές δεν μπορούμε να κατανοήσουμε καν τον λόγο ορισμένων κινήσεων τους...


MELISSOCOSMOS ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών 

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του άρθρου μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει αναφορά πως ανήκει στον Melissocosmos με ενεργό ling...