Ο βιολογικός κύκλος της βαρρόα
Γιατί όσο καλύτερα τον ξέρουμε τόσο πιο εύκολη είναι η καταπολέμηση του.
Το άρθρο αυτό αντλεί τις πληροφορίες του αποκλειστικά από ξένες πηγές και την διεθνή βιβλιογραφία.
Ας δούμε λοιπόν τι λένε...
Η Varroa επηρεάζει τόσο τον γόνο όσο και τις ενήλικες μέλισσες.
Τα ενήλικα ακάρεα τα βρίσκουμε στην κοιλιά και στο στήθος των μελισσών, ενώ κατά την διάρκεια της αναπαραγωγής είναι μέσα στα κελιά του γόνου.
Το Varroa προτιμά τα κελιά των κηφηνών, εάν υπάρχει, πιθανώς λόγω των υψηλότερων συγκεντρώσεων τροφής και της μεγαλύτερης διάρκειας του χρόνου πριν από τη γέννηση σε σχέση με αυτά των εργατριών.
Στάδια
1- Ο κύκλος αρχίζει όταν ένα θηλυκό βαρρόα φεύγει από τις μέλισσες και εισέρχεται σε ένα κελί γόνου είτε κηφήνα είτε εργάτριας, που είναι κοντά στο στάδιο της σφράγισης. Μάλιστα μπορεί και περισσότερα από ένα θηλυκό βαρροα να εισέλθουν στο ίδιο κελί.
2- Μόλις μπει στο εσωτερικό του κελιού, το θηλυκό παράσιτο βυθίζεται στην τροφή των προνυμφών που βρίσκεται στη βάση του κελιού, παραμένοντας αδρανείς πιθανώς από τη χαμηλή συγκέντρωση οξυγόνου. Σε αυτή την φάση τρέφεται με ένα μικρό μέρος της τροφής των προνυμφών ενώ παραμένει βυθισμένο σε αυτό.
3- Μόλις το κελί σφραγίζεται το άκαρι αρχίζει να απομυζεί την προνύμφη.
4- Το θηλυκό άκαρι γεννάει το πρώτο αυγό της περίπου 50 ώρες (48-60 ώρες) αφότου το κελί έχει σφραγιστεί, και μετά γεννάει ένα αυγό κάθε 30 ώρες.
Το πρώτο αυγό που θα κάνει θα είναι ένα αρσενικό βαρρόα, ενώ τα ακόλουθα θα οδηγήσουν σε θηλυκά.
Ο αριθμός των αυγών που μπορεί να γεννήσει ποικίλλει ανάλογα από το κελί, δηλαδή αν είναι εργατικό ή κελί από κηφήνα. Στην πρώτη περίπτωση γεννά ως έξι αυγά περίπου ενώ στη δεύτερη από επτά και πάνω.
Στη συνέχεια εμφανίζονται τα διάφορα στάδια του ακάρεως. Κάθε φύλο έχει διαφορετικούς χρόνους ανάπτυξης.
Τα θηλυκά αναπτύσσονται ταχύτερα (περίπου 217 ώρες) από τα αρσενικά (περίπου 230 ώρες), έτσι ώστε το πρώτο θηλυκό ωριμάζει την ίδια στιγμή με το πρώτο αρσενικό.
6- Τα ενήλικα ακάρεα γονιμοποιούνται στο ίδιο κελί που γεννήθηκαν πριν καν εξέλθουν από αυτό, πριν δηλαδή η νεαρή μέλισσα βγει από το κελί της τα ακαρεα που έχουν γεννηθεί μέσα σε αυτό έχουν γονιμοποιηθεί.
Εάν σε ένα κελί εισέλθει μια μόνο θηλυκή βαρροα και γεννήσει τότε τα νεαρά που θα προκύψουν θα γονιμοποιηθούν μεταξύ τους, ενώ στην περιπτωση που στο κελί εισέλθουν δυο θηλυκές βαρρόα τότε θα έχουμε γονιμοποίηση των μικρών τους χωρίς αιμομιξία.
7- Όταν η νεαρή εργάτρια ή ο κηφήνας ολοκληρώσει την ανάπτυξή του, και βγει από το κελί, τότε εξέρχονται μαζί του και τα τέλεια και ήδη γονιμοποιημένα θηλυκά βαρροα και μπορεί να ξαναρχίσει ο κύκλος.
Τα αρσενικά και τα ανώριμα βαρροα που δεν έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξή τους παραμένουν στο κελί και πεθαίνουν.
8- Η στενή επαφή μεταξύ των μελισσών μέσω διαφόρων εργασιών όπως η τροφάλλαξη (ανταλλαγή τροφής από μέλισσα σε μέλισσα) επιτρέπει στα ενήλικα ακάρεα να μεταπηδήσουν γρήγορα σε νέους ξενιστές, σε διαφορετικές μέλισσες δηλαδή.
9- Μερικά βαρροα παρασιτούν συλλέκτριες μέλισσες και κηφήνες και έτσι μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλες κυψέλες.
Φυσική θνησιμότητα των βαρρόα
Κατά τα στάδια που υπάρχει μικρή αναπαραγωγή στην κυψέλη και τα περισσότερα από τα ακάρεα είναι έξω από τα κελιά η θνησιμότητα τους είναι υψηλότερη.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τα ακάρεα που βρίσκονται μακριά από την μελισσόσφαιρα είναι πιθανό να πεθάνουν.
Συνήθως μόνο το 20 έως 30% των παρασίτων που έχει το σμήνος βρίσκονται πάνω σε ενήλικες μέλισσες, ενώ αντίθετα κατά την διάρκεια του χειμώνα σχεδόν το 100% είναι πάνω στις μέλισσες. Αυτό είναι σημαντικό να το έχουμε κατά νου όταν ψάχνουμε να βρούμε το ποσοστό προσβολής των μελισσιών μας.
Η διάρκεια ζωής ενός ακάρεως έξω από την κυψέλη χωρίς να παρασιτεί μέλισσα, είναι πολύ σύντομη και πεθαίνει μέσα σε λίγες ώρες.
Διάδοση
Η διάδοσή τους μεταξύ των κυψελών και ακόμη και μεταξύ των μελισσοκομείων είναι πολύ γρήγορη.
Οι παρακάτω είναι ορισμένοι μηχανισμοί με τους οποίους η νόσος εξαπλώνεται:
α) Μέσω των κηφήνων που έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε διαφορετικές κυψέλες.
β) Μέσω της αναζήτησης τροφής των μελισσών κτλ οπου βλέπουμε εργάτριες να εισέρχονται σε άλλες κυψέλες.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχει μια επαναμόλυνση του 20% μεταξύ των κυψελών από τον ίδιο μελισσοκομείο και 10-15% μεταξύ των μελισσοκομείων σε κοντινή απόσταση.
γ) Οι κυψέλες που λεηλατούνται είναι ο πιο αδύναμος κρίκος που συνήθως πλήττονται περισσότερο από ακάρεα. Ακόμα και οι μέλισσες ληστές που εισάγονται σε αυτές τις αδύναμες κυψέλες μπορεί να μολυνθούν με βαρροα και στην συνέχεια να την κουβαλήσουν στις κυψέλες τους.
δ) Η σύλληψη μελισσοσμηνών των οποίων η πηγή είναι άγνωστη, την άνοιξη κατά την εποχή της σμηνουργίας.
ε) Η ανταλλαγή υλικών και γόνου μεταξύ των κυψελών και η μεταφορά κηρηθρων από ένα μελίσσι στο άλλο ή από ένα μελισσοκομείο στο άλλο.
στ) άλλα έντομα, έχει παρατηρηθεί η παρουσία του ακάρεως σε ορισμένα είδη σφήκες.
Μέθοδοι για την αξιολόγηση του δείκτη μόλυνσης
1 Τοποθετήστε ένα χαρτόνι, αλουμινόχαρτο ή ύφασμα αλειμμένο με λάδι, γράσο ή βαζελίνη στον πυθμένα του εμβρυοθαλάμου και αφήστε το για 24 ώρες.
Αφαιρέστε μετά και μετρήστε τον αριθμό των βαρροα που έχουν κολλήσει στο φύλλο. Αν ο αριθμός είναι μεγαλύτερος από 10 βαρρόα που κόλλησαν σε 24 ώρες τότε η αποικία χρειάζεται επειγόντως θεραπεία. Εάν κόλλησαν λιγότερα από 10 βαρρόα τότε η αποικία χρειάζεται κάποια μέθοδο ελέγχου και ξαλαφρωματος.
2 - Πάρτε μια κηρήθρα με κηφηνοκελια ανοίξτε 100 και αφαιρέσετε προσεκτικά τις προνύμφες. Μετρήστε τον αριθμό των προνυμφών που περιέχουν τουλάχιστον μία Varroa. Αν είναι μικρότερη από 10 στα 100 βαρρόα στις προνύμφες της αποικίας δεν χρειάζονται επειγόντως θεραπεία. Αν ο αριθμός είναι υψηλότερος όμως τότε απαιτείται άμεση θεραπεία.
Συνάδελφοι, αυτά μπόρεσα συνέλεξα και μετέφρασα προκείμενου να μας βοηθήσουν να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας γύρω από την βαρροα.
Θέλω να πιστεύω ότι βρήκατε χρήσιμα αυτά τα στοιχεία όπως κι εγώ εξάλλου.
Θα συνεχίσω τέτοιες προσπάθειες προκειμένου να δούμε τι γίνεται και τι λέγεται στο εξωτερικό γύρω από την μελισσοκομία.
Μέχρι τότε, μην επαναπαύεστε και μην ξεχνάτε ότι προς το παρόν ο νούμερο ένα εχθρός της μέλισσας είναι η βαρρόα.
Καλή δύναμη στο έργο σας.
MELISSOCOSMOS ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών