Κατά τους μήνες Απρίλιο Μάιο κι ενώ τα μελίσσια είναι στην μεγαλύτερη τους ανάπτυξη προκαλείτε συνωστισμός μέσα στην κυψέλη,
Χιλιάδες μέλισσες εκκολάπτονται κάθε μέρα και όλο και αυξάνει ο πληθυσμός της κυψέλης.
Ο διαθέσιμος χώρος στις κηρήθρες που χρειάζεται για να γεννά απερίσπαστη η βασίλισσα καταλαμβάνεται και στη θέση αυτή μπαίνει φρέσκο μελάκι και γύρες.
Τότε κι ενώ σχεδόν όλα απ έξω από την κυψέλη φαίνονται φυσιολογικά μέσα επικρατεί μεγάλος αναβρασμός.
Η απόφαση έχει παρθεί από τις εργάτριες και με τη συμμετοχή της βασίλισσας, γιατί αν και υπάρχει βασίλισσα μέσα στην κυψέλη η εξουσία ασκείτε από το λαό, η απόφαση αυτή όμως είναι κοινή.
Χτίζονται πολλά βασιλικά κελιά γίνονται και οι τελευταίες ετοιμασίες, η βασίλισσα ξεσηκώνει με το μελαγχολικό τραγούδι της το πλήθος και κάποια ηλιόλουστη ημέρα κατά προτίμηση μεσημέρι ένα θαυμαστό γεγονός συμβαίνει στην κυψέλη.
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού συχνά το μεγαλύτερο μαζί με την παλαιά βασίλισσα του αναχωρεί, όλες μαζί πετάγονται έξω με πατείς σε πατώ, φέρνουν καμπόσες στροφές γύρω από το μελισσοκομείο έχοντας προηγουμένως γεμίσει καλά τη γούσα τους με μελί το οποίο θα τους χρειαστεί για το χτίσιμο των νέων τους κηρηθρών στο νέο τους σπίτι και τέλος κάθονται με μεγαλοπρέπεια σε κάποιο κοντινό δέντρο η όπου αλλού τους αρέσει.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται Σ Μ Η Ν Ο Υ Ρ Γ Ι Α.
Αν και για τον μελισσοκόμο δεν είναι και τόσο ευχάριστο γεγονός εν τούτης για τα μελισσάκια μοιάζει να είναι, κι αυτό το διαπιστώνει κανείς αν τις παρατηρήσει καλά.
Μοιάζουν να έχουν μεγάλη λαχτάρα για σμηνουργία και να την επιζητούν έντονα κι αυτό το στηρίζω στο ότι όταν το μελίσσι βγαίνει κατά χιλιάδες έξω από την κυψέλη και στριφογυρίζει με μεγαλοπρέπεια μέσα στο μελισσοκομείο μαζεύονται σε αυτό όλες οι εργάτριες που εκείνη την ώρα μπαινοβγαίνουν και στις υπόλοιπες κυψέλες.
Δηλαδή παρατάνε τη δική τους κυψέλη και πάνε κι αυτές με το σμήνος που φεύγει, είναι τόσο μεγάλος ο ζήλος που έχουν για να σμηνουργίσουν που βλέπεις ακόμα και συλλέκτριες που έρχονται από το λιβάδι εκείνη την ώρα φορτωμένες, έχοντας γύρες στα ποδιά τους να πηγαίνουν και να κάθονται κι αυτές εκεί που πάει ο όγκος του σμήνους και να δημιουργούν μια ζωντανή σφαίρα.
Κι αυτό είναι πολύ φυσικό να συμβαίνει και να τους αρέσει αφού η μέλισσα παραμένει ακόμα με τα άγρια ένστικτα της και δεν γνωρίζει άλλο τρόπο για την διαιώνιση του είδους της πέρα από αυτόν.
Αξίζει εδώ να πω πως 2-3 μέρες πριν την αναχώρηση του σμήνους και για 24 ώρες το 24ωρο η βασίλισσα τραγουδάει τρίζοντας τα φτερά της , με τον τρόπο αυτό ειδοποιεί το σμήνος ότι ήρθε η ώρα να φύγουν, είναι ένας ήχος ρυθμικός και μελαγχολικός, μοιάζει πολύ με την φωνή που βγάζουν οι κότες όταν τραγουδούν, και είναι σίγουρο σημάδι σμηνουργίας.
Άλλα σημάδια της σμηνουργίας είναι το γένι που κάνουν οι μέλισσες μπροστά στην έξοδο της κυψέλης τους καθώς και η μείωση της έντασης της εργασίας αν και τα τελευταία δεν είναι πάντα σημάδια σμηνουργίας.
Στον μελισσοκόμο όμως δεν αρέσει και τόσο το φαινόμενο της σμηνουργίας καθώς τον κάνει να τρέχει και να μην φτάνει, δεν του αρέσει όμως και για άλλους λόγους, ας πάμε να τους δούμε μαζί παρακάτω έναν προς έναν . . .
Κατ αρχήν ο μελισσοκόμος κάνει πολύ κόπο όλο το χειμώνα και την άνοιξη για να φτιάξει δυνατά μελίσσια τα οποία θα του εξασφαλίσουν μια καλή παράγωγη.
Αν ένα μελίσσι σμηνουργίσει η ελπίδα για παραγωγή κάνει φτερά μαζί με το σμήνος αφού μόνο τα δυνατά μελίσσια είναι ικανά να αποδώσουν.
Άσε που από μια κυψέλη μπορεί να βγουν και τρία και τέσσερα και πέντε ακόμα σμήνη κι όπως καταλαβαίνετε αν πρώτα είχαμε ένα ασφυκτικό εικοσάρι μελίσσι υπάρχει περίπτωση μετά τη σμηνουργία να βρούμε ένα μελισσάκι 3-4 πλαισίων στην κυψέλη μας που κι αυτό είναι πιθανόν να μείνει κι ορφανό αν η νέα βασίλισσα του γίνει έδεσμα κανενός πουλιού κατά το γαμήλιο ταξίδι της.
Και φυσικά υπάρχει και περίπτωση το σμήνος να καθίσει σε δύσκολο σημείο και να μην μπορέσουμε να το πιάσουμε και να φύγει, η και να μην είμαστε καν εκεί την ώρα εκείνη και να το χάσουμε.
Τώρα ίσως βρεθεί κανένας νεαρός μελισσοκόμος και μας πει πως ακόμα κι έτσι τουλάχιστον θα αυξήσω τον αριθμό των σμηνών μου.
Η απάντηση είναι όχι.
Στη σύγχρονη μελισσοκομία δεν έχουν θέση τέτοιες λογικές.
Στη σύγχρονη μελισσοκομία ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει τον απόλυτο έλεγχο των μελισσιών του για να μπορεί να έχει αυτά που επιθυμεί, πρέπει να έχει στόχο εξ αρχής πότε θα τρυγήσει, τι θα τρυγήσει, ποσό θα τρυγήσει και πότε θα αυξομειώσει τον αριθμό των σμηνών του.
Ακόμα θέλω να πω πως αν πιάσουμε ένα σμήνος από σμηνουργία τότε αυτό θα έχει μεγάλη τάση για σμηνουργία την επομένη άνοιξη λόγο της συνήθειας που φέρει να σμηνουργεί, ενώ όταν φτιάχνουμε μόνοι μας επιλεγμένες βασίλισσες άλλη εποχή που δε φέρουν τη συνήθεια αυτή τότε τα μελίσσια αυτά θα έχουν μικρή τάση για σμηνουργία.
Είναι πάντως κοινό μυστικό πως μελίσσια που προέρχονται από την φυσική διαιώνιση δηλαδή από σμηνουργία είναι ασύγκριτα ποιο εργατικά και παραγωγικά από τα μελίσσια που φτιάχνουμε εμείς με τεχνικές αυξήσεις.
Αν σας προκάλεσα ανησυχία η αν σας αύξησα λίγο τον λεγόμενο πυρετό της σμηνουργίας θα σας καθησυχάσω λέγοντας ότι ευτυχώς υπάρχουν πολλοί τρόποι καταστολής της σμηνουργίας.
Μ Ε L I S S O C O S M O S ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών