Νέο είδος εντόμου προσβάλλει τους ελαιώνες στην Ευρώπη
Το Melanaspis corticosa εντοπίστηκε στο Algarve της Πορτογαλίας
Συγγραφέας: ΥΔ Σώτηρας Μάριος - Ιωάννης Msc. Γ.ΠΑ.
Το νέο είδος κοκκοειδούς, το Melanaspis corticosa (Brain) (Hemiptera, Diaspididae), εντοπίστηκε σε ελαιόδεντρα στην Πορτογαλία.
Το Melanaspis corticosa εντοπίστηκε στο Algarve της Πορτογαλίας
Συγγραφέας: ΥΔ Σώτηρας Μάριος - Ιωάννης Msc. Γ.ΠΑ.
Το νέο είδος κοκκοειδούς, το Melanaspis corticosa (Brain) (Hemiptera, Diaspididae), εντοπίστηκε σε ελαιόδεντρα στην Πορτογαλία.
Η ταυτοποίηση του πραγματοποιήθηκε έπειτα από τη διεξαγωγή μορφολογικών και μοριακών αναλύσεων. Το είδος αυτό ήταν γνωστό μόνο σε λίγες αφρικανικές χώρες, όπως η Γουινέα, η Μοζαμβίκη, η Νότια Αφρική και τη Ζιμπάμπουε. Αυτή είναι η πρώτη καταγραφή του είδους αυτού στην Ευρώπη και στην Παλαιαρκτική περιοχή. Η προσβολή παρατηρήθηκε σε 15 διαφορετικές τοποθεσίες, στο Algarve της Πορτογαλίας, με τον πρώτο εντοπισμό του στα τέλη του 2016. Τα δείγματα συλλέχθηκαν μεταξύ 21 Δεκεμβρίου 2016 και 10 Μαρτίου 2022, καλύπτοντας όλες τις εποχικές περιόδους. Οι περισσότερες από τις θέσεις δειγματοληψίας προέκυψαν από ιδιωτικά αιτήματα αγροτών και ιδιοκτητών από τις οποίες η Διεύθυνση Προστασίας Φυτών της Περιφερειακής Διεύθυνσης Γεωργίας συνέλεγε δείγματα. Το κοκκοειδές M.corticosa θεωρείται πολυφάγο είδος, όμως δεν παρατηρήθηκε σε άλλα φυτικά είδη, εκτός από τα ελαιόδεντρα. Σύμφωνα με τη συλλογή των δειγμάτων και τα αποτελέσματα τους φαίνεται ότι το M. Corticosaεγκαταστάθηκε και επεκτάθηκε η διασπορά του από τη στιγμή της άφιξής του.
Η Olea europaea έχει αναφερθεί ως φυτό ξενιστής σε περίπου 100 είδη κοκκοειδών εκ των οποίων τα 70 είδη ανήκουν κυρίως στα Diaspididae, τα 14 στα Coccidae και 11 στα Pseudococcidae. Τα περισσότερο διαδεδομένα που έχουν προκαλέσει σημαντικές προσβολές είναι το Parlatoria oleae(Colvée) και το Aspidiotus nerii Bouché. Το ασπίδιο του θηλυκού M.corticosa ποικίλλει στα διάφορα είδη των φυτών-ξενιστών, σε φυτά με λείο φλοιό είναι μεγάλο και επίπεδο διαμέτρου 3,2 mm, καστανού έως μαύρου χρώματος και το ασπίδιο καλύπτεται σχεδόν ή/και εξ ολοκλήρου από τα εξωτερικά στρώματα του φλοιού του φυτού-ξενιστή (Εικόνα 1).
Η Olea europaea έχει αναφερθεί ως φυτό ξενιστής σε περίπου 100 είδη κοκκοειδών εκ των οποίων τα 70 είδη ανήκουν κυρίως στα Diaspididae, τα 14 στα Coccidae και 11 στα Pseudococcidae. Τα περισσότερο διαδεδομένα που έχουν προκαλέσει σημαντικές προσβολές είναι το Parlatoria oleae(Colvée) και το Aspidiotus nerii Bouché. Το ασπίδιο του θηλυκού M.corticosa ποικίλλει στα διάφορα είδη των φυτών-ξενιστών, σε φυτά με λείο φλοιό είναι μεγάλο και επίπεδο διαμέτρου 3,2 mm, καστανού έως μαύρου χρώματος και το ασπίδιο καλύπτεται σχεδόν ή/και εξ ολοκλήρου από τα εξωτερικά στρώματα του φλοιού του φυτού-ξενιστή (Εικόνα 1).
Εικόνα 1. Ενήλικα θηλυκά και νύμφες του Melanaspis corticosa (Brain) (Hemiptera, Diaspididae).
Προσβάλλει τα κλαδιά, τα φύλλα και τους καρπούς. Η συμπτωματολογία στα φύλλα εντοπίζεται στον καφέ μεταχρωματισμό ακολουθούμενο από μάρανση και αργότερα από φυλλόπτωση, ξήρανση των κλαδίσκων (Εικόνα 2), και στους καρπούς παρατηρείται έντονη παραμόρφωση καθώς και κηλίδων στην επιφάνεια αυτών.
Προσβάλλει τα κλαδιά, τα φύλλα και τους καρπούς. Η συμπτωματολογία στα φύλλα εντοπίζεται στον καφέ μεταχρωματισμό ακολουθούμενο από μάρανση και αργότερα από φυλλόπτωση, ξήρανση των κλαδίσκων (Εικόνα 2), και στους καρπούς παρατηρείται έντονη παραμόρφωση καθώς και κηλίδων στην επιφάνεια αυτών.
Εικόνα 2. (a) Προσβεβλημένα ελαιόδεντρα που παρουσιάζουν μαρασμό των κλαδίσκων με καστανό μεταχρωματισμό στα φύλλα, (b) απόπτωση των φύλλων
Βέβαια ως κοκκοειδές μπορούν να πραγματοποιηθούν καλλιεργητικές τεχνικές όπως το αραίωμα της βλάστησης-κόμης, εφαρμογή ισορροπημένης λίπανσης για την κάλυψη των θρεπτικών αναγκών του δένδρου, ιδίως της αζωτούχου λίπανσης καθότι μειώνεται ο πληθυσμός τους. Έχουν πολλούς φυσικούς εχθρούς και για αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση εντομοκτόνων ευρέως φάσματος. Εάν παρατηρηθεί σημαντική αύξηση του πληθυσμού τους και κατ’ επέκταση της προσβολής τους τότε συστήνεται η εφαρμογή χημικών δραστικών ουσιών αλλά την κατάλληλη περίοδο, η οποία εντοπίζεται στο πιο ευπαθές στάδιο τους, συγκεκριμένα όταν εκκολάπτεται το μεγαλύτερο ποσοστό νεαρών νυμφών. Τα δείγματα που συλλέχθηκαν από το Algarve ήταν πλήρως προσβεβλημένα με ενήλικα θηλυκά και με νυφικού σταδίου έντομα και εφάρμοσαν εγκεκριμένα εντομοκτόνα αλλά η δραστικότητά τους ήταν περιορισμένη.
Το εν λόγω δυνητικό ζημιογόνο κοκκοειδές των ελαιόδεντρων χρήζει περισσότερης μελέτης όσον αφορά το βιολογικό του κύκλο, τις προσβολές ώστε να αναπτυχθούν αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης του εντόμου.
Βέβαια ως κοκκοειδές μπορούν να πραγματοποιηθούν καλλιεργητικές τεχνικές όπως το αραίωμα της βλάστησης-κόμης, εφαρμογή ισορροπημένης λίπανσης για την κάλυψη των θρεπτικών αναγκών του δένδρου, ιδίως της αζωτούχου λίπανσης καθότι μειώνεται ο πληθυσμός τους. Έχουν πολλούς φυσικούς εχθρούς και για αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση εντομοκτόνων ευρέως φάσματος. Εάν παρατηρηθεί σημαντική αύξηση του πληθυσμού τους και κατ’ επέκταση της προσβολής τους τότε συστήνεται η εφαρμογή χημικών δραστικών ουσιών αλλά την κατάλληλη περίοδο, η οποία εντοπίζεται στο πιο ευπαθές στάδιο τους, συγκεκριμένα όταν εκκολάπτεται το μεγαλύτερο ποσοστό νεαρών νυμφών. Τα δείγματα που συλλέχθηκαν από το Algarve ήταν πλήρως προσβεβλημένα με ενήλικα θηλυκά και με νυφικού σταδίου έντομα και εφάρμοσαν εγκεκριμένα εντομοκτόνα αλλά η δραστικότητά τους ήταν περιορισμένη.
Το εν λόγω δυνητικό ζημιογόνο κοκκοειδές των ελαιόδεντρων χρήζει περισσότερης μελέτης όσον αφορά το βιολογικό του κύκλο, τις προσβολές ώστε να αναπτυχθούν αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης του εντόμου.
πηγή :Gaetana Mazzeo, Giuseppina Pellizzari, Célia Mateus, Elsa Borges da Silva, Agatino Russo, Salvatore Nucifora, Celestino Soares, Dora Tomé, Eugénia de Andrade & José Carlos Franco, (2023). Melanaspis corticosa: a new insect pest of olive trees in Europe. Phytoparasitica volume 51, pages 153–162 (2023)
ΠΗΓΗ
