Κάλυμνος, 27-10-2016
Όπως σας είναι ήδη γνωστό, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε την χρηματοδότηση μελέτης για κατάθεση αιτήματος ένταξης του θυμαρίσιου μελιού Καλύμνου σε καθεστώς προστασίας (γεωγραφικής ένδειξης ή ονομασίας προέλευσης).
Υπάρχει γενική αίσθηση και φήμη ότι το θυμαρίσιο μέλι από ορισμένα μικρά νησιά του Αιγαίου ξεχωρίζει από το ομοειδές μέλι άλλων περιοχών της χώρας, για την εντονότερη γεύση και άρωμα που χαρακτηρίζει το είδος αυτό.
Μέσα σε αυτά τα νησιά ανήκει σίγουρα και η Κάλυμνος και μάλιστα με ξεχωριστή θέση, όπως έχει αποτυπωθεί και στα παρακάτω κείμενα από την αρχαιότητα.
α) Κασσιανός Βάσσος
Ἄριστον μέλι τὸ Ἀττικοὸν το Ὑμήττιον. Καλὸν δεὸ καιὸ τὸ γινόμενον έν τοῖς νήσοις.
Τοῦ δέ Σικελικοῦ τὸ Ὑβλαῖον καί τοῦ το Κρητικοῦ τὸ Ἀκραμανμώριον και τοῦ Κυπρίου τὸ Χύτριον και τοῦ Κώου τὸ Καλύμνιον.
Άριστον μέλι είναι του Υμηττού της Αττικής. Ωραίο είναι και αυτό που παράγεται στα νησιά.
Από το Σικελικό ξεχωρίζει το Υβλαίον, από το Κρητικό το Ακραμανμώριον, από το Κυπριακό το Χύτριον και από το Κωακό το Καλύμνιον.
(Κασσιανοῦ Βάσσου, Γεωπονικῶν 15, 7, 1, 6ος αι. μ.Χ.)
β). Οβίδιος Fecundate melle Calymne
Άφθονη σε μέλι Κάλυμνα
Ovidius, Metamorphoses VIII.222, 1 ος αι μ Χ
γ) Στράβων
Ἅπαν μέν νοὖν τὸ νησιωτικὸν μέλι ώς ἐπι τὸ πολύ ἀστεῖόν ἐστι και ἐνάμιλλον τῷ Ἀττικῷ τὸ δ’ ἐν ταῖσδε ταῖς νήσοις διαφερόντως Μάλιστα δε τὸ Καλύμνιον.
Όλο βέβαια το νησιωτικό μέλι είναι πολύ καλής ποιότητας και εφάμιλλο με το Αττικό διαφέρει όμως εκείνο που παράγεται σε αυτά τα νησιά Ιδιαίτερα μάλιστα το Καλύμνιο.
Στράβωνος Γεωγραφικ ν X.5.19 1 ος αι π Χῶ
δ) Μία περίπτωση αποτελεί και ο στίχος του Ανδρέα Κάλβου (1792-Ζάκυνθος - 1869-Αγγλία) στην Ωδή Τετάρτη.
Εἰς Σάμον, όπου και αναφέρει συγκεκριμένα στον στίχο 18 το εξής :
"κ' Κάλυμνα πού τρέφει τάς μελίσσας μέ άθέριστα ἄνθη."
Σήμερα η φήμη του θυμαρίσιου μελιού Καλύμνου συνοδεύεται και από τις γυρεοσκοπικές αναλύσεις που δείχνουν υψηλά ποσοστά γυρεόκοκκων θυμαριού,σταθερά πολύ υψηλότερα του κατωτάτου ορίου του 18% που χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό του θυμαρίσιου μελιού.
Ο δείκτης διαστάσης του θεωρείται χαμηλός σε σχέση με τιμές που έχουν βρεθεί σε θυμαρίσιο μέλι της ηπειρωτικής χώρας.
Αυτό θεωρήθηκε αρχικά ως αδυναμία.
Ωστόσο παραπλήσια αποτελέσματα για τη διαστάση προέκυψαν και όποτε εμείς οι Επόπτες του Κέντρου Μελισσοκομίας Δωδεκανήσου υποβάλλαμε σε χημικό έλεγχο δείγματα μελιού από δικά μας μελίσσια, σε διαφορετικά εργαστήρια από τρεις διαφορετικές χρονιές.
Τα μελίσσια μας είχαν εισέλθει στην εποχή της μελιτοφορίας (θυμαριού) χωρίς σχεδόν καθόλου μέλι, πράγμα που είχε επιτευχθεί είτε με πρόωρη διακοπή της τροφοδοσίας είτε με τρύγο.
Εξυπακούεται ότι δεν έγιναν καθόλου τροφοδοσίες κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας θυμαριού.
Ενώ λοιπόν τα ποσοστά γυρεόκοκκων θυμαριού ήταν πολύ υψηλότερα του κατωτάτου ορίου για το θυμαρίσιο μέλι, ο δείκτης διαστάσης κυμάνθηκε στην περιοχή 10-15.
Αλλά και άλλοι μελισσοκόμοι έστειλαν δείγματα δικού τους μελιού για ελέγχους τα τελευταία χρόνια, γνωρίζοντας το παραπάνω θέμα, και ενώ τα ποσοστά γυρεόκοκκων θυμαριού ήταν πολύ υψηλά, η διαστάση τους πάλι κυμάνθηκε στην περιοχή 10-15 με μία περίπτωση να ανέρχεται στην τιμή 20.
Αντίθετα, ότανμελισσοκόμος της Καλύμνου έστειλε για έλεγχο δείγμα από μελίσσια του που είχαν τοποθετηθεί στη Ρόδο και είχαν επιστραφεί στην Κάλυμνο για την ανθοφορία θυμαριού κάπως αργά (κατά τις 5 Ιουνίου) ενώ είχαν ήδη αποθηκευμένο μέλι από τη Ρόδο σε αρκετή ποσότητα, η τιμή της διαστάσης αυτού του (ανάμικτου) μελιού Ρόδου-Καλύμνου έφτασε στο 26, κάτι που δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ για το πραγματικό μέλι Καλύμνου.
Άλλωστε τα τελευταία χρόνια στη διεθνή βιβλιογραφία η χρήση του δείκτη διαστάσης αμφισβητείται ως ασφαλές κριτήριο νοθείας.
Κλείνοντας, τονίζουμε ότι η προστασία ενός ιδιαίτερου είδους μελιού δεν μπορεί παρά να βασίζεται σε στέρεες και σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, εμείς το τοπικό Κέντρο Μελισσοκομίας, που ξεκινήσαμε πριν από αρκετά χρόνια την προσπάθεια αυτή με το Συνεταιρισμό «Θυμαρίτη» που μας φιλοξενεί και με την επιμονή του Προέδρου του κ. Ιωάννη Γαβαλά, θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με όλους τους μελισσοκόμους της Καλύμνου ώστε να στηρίξουμε την Περιφέρειά μας στην επίτευξη του κοινού μας σκοπού.
Ακόμη ως Κέντρο Μελισσοκομίας Δωδεκανήσου, είμαστε στη διάθεση όλων των νησιών του χώρου ευθύνης μας για παρόμοιες προσπάθειες, εφόσον το επιθυμούν.
Οι Επόπτες του Κέντρου Μελισσοκομίας Δωδεκανήσου
Αριστομένης Γιαννακόπουλος - Σακελλάριος Κλήμης