Με τον Νίκο Μητσιώτη που ζει στην Βραζιλία μιλάμε καθημερινά.
Παρακολουθεί τον Melissocosmo και μου λέει την γνώμη του και τις παρατηρήσεις του.
Αυτή την στιγμή ασχολείται με την περίπτωση του φαινομένου του μελισσιού της Κεφαλλονιάς.
Ενός φαινομένου σοβαρού όπως μου είπε μα όχι μεταδοτικού.
Θα εξηγήσει το φαινόμενο αυτό στο επόμενο τεύχος του περιοδικού Μελισσοκομικό Βήμα και στην συνέχεια στον Melissocosmo.
Όπως είναι φυσικό ρώτησα την γνώμη του Μητσιώτη και για την περίπτωση της μελάσας.
Όταν ο άνθρωπος έχει τέτοια γνώση όμως από μια ερώτηση μαθαίνεις πολύ περισσότερα πράγματα από όσα ζητάς.
Την απάντηση του θεώρησα σωστό να την διαβάσει ο κόσμος αυτούσια για να δούμε πως είναι όταν ένας άνθρωπος προσφέρει γνώση και παράγει έργο.
Πάρτε γνώση από τον Μητσιώτη λοιπόν κι εσείς κι εγώ κι ας γίνει παράδειγμα για όλους μας η δράση του.
Καλημέρα Βασίλη.
Το γνωρίζεις ότι η καλλιέργεια ζαχαροκάλαμου δεν είναι παραδοσιακή για μας στην Ελλάδα, γι αυτό πολλά πράγματα τα γνώρισα εδώ στην Βραζιλία, αλλά έχοντας τέσσερα παιδιά και εργαζόμενος τίμια, δεν μπορείς να διαθέσεις πολύ χρόνο για να μάθεις όλα τα ξένα-άγνωστα και διαφορετικά. Γι αυτό προσπαθείς να μάθεις πρώτα τα άγνωστα που συναντάς στο επάγγελμά σου.
Τα πρώτα μαθήματα μελισσοκομίας στο Σαν Παύλο άρχισαν το Σεπτέμβριο και τελείωσαν τον Νοέμβριο (είναι μήνες Άνοιξης εδώ).
Το μελισσοκομείο μου γύρω από το σπίτι μου, ήταν το εργαστήριο μου στο οποίο οι μαθητές μπορούσαν να ειδούν ότι τους δίδασκα.
Διατηρούσα δύο μελίσσια δυνατά για παραγωγή μελιού από άνθη, και τα υπόλοιπα ήταν διαθέσιμα για τα πρακτικά μαθήματα, παραγωγή κηφήνων και βασιλισσών ευρωπαικής φυλής, βασιλικού πολτού, χτίσιμο κηρηθρών, παραγωγή μελιού από χυμό φρούτων (πορτοκαλιών, σταφυλιών, χυμό από παθανθή και άλλης κατηγορίας μέλια θεραπευτικά (η φαρμακευτικά), από τσάι χαμομήλι, θυμάρι, δυόσμο, βασιλικό).
Δεν γνώριζα τότε το βότανο Στέβια.
Επειδή ο αριθμός των μαθητών μεγάλωνε και ζητούσαν να αγοράσουν μέλι, πήγα να αγοράσω μέλι από άνθη πορτοκαλιάς από έναν έντιμο μελισσοκόμο.
Συζητώντας μου έδωσε να γευτώ μέλια από διάφορα άνθη, για να γνωρίσω την γεύση όλων των μελιών που αυτός διέθετε. Και για τελευταίο δείγμα και μέσα στα παράπονά του, ότι κανένας δεν ενδιαφερόταν να το αγοράσει, μου έδωσε να γευτώ μέλι απο ζαχαροκάλαμα. Το χρώμα του είναι σκούρο σχεδόν μαύρο, άρωμα όχι και πολύ ευχάριστο, γεύση μετρίως ευχάριστη. Αλλά επειδή η τιμή του ήταν πολύ χαμηλή αγόρασα κι από αυτό, σκεπτόμενος για να ταΐσω τα μελίσσια, αντί λευκής ζάχαρης.
Τι είναι μέλι από ζαχαροκάλαμα;
Εκείνη την εποχή επιτρεπόταν στους μεγαλοκτηματίες να βάζουν φωτιά για να καίνε τα ξηρά φύλλα των ζαχαροκάλαμων, πριν το θέρισμα των. Με την φωτιά τα ζαχαροκάλαμα σχίζουν και από τις σχισμές εκκρίνουν χυμό.
Μεγαλοκτηματίας θα πει για την εδώ πραγματικότητα κάτοχος μιας μονοκαλλιέργειας ζαχαροκαλάμων με έκταση δεκάδες χιλιομέτρων μήκος και πλάτος.
‘Οταν καίγανε τα ξερά φύλλα των ζαχαροκαλάμων δημιουργούσαν μεγαλύτερης έκτασης σύννεφα αποπνιχτικού καπνού.
Τα σύννεφα καπνού σκέπαζαν τις πόλεις και χιλιάδες άνθρωποι υπέφεραν.
Ευτυχώς το έχουν λύσει το πρόβλημα, αλλά εκείνο το πολύ θρεπτικό μέλι από ζαχαροκάλαμα, με την απαγόρευση της χρήσης της φωτιάς για το κάψιμο των ξερών φύλλων, έπαψε να παράγεται.
Οι υβριδισμένες μέλισσες με την αφρικανική φυλή την οποίαν εισήγαγαν στην Βραζιλία, συλλέγουν αυτόν τον χυμό σαν νέκταρ, αλλά το μέλι δεν είναι μόνο χυμός ζαχαροκαλάμων, διότι αναμειγνύεται με νέκταρ ανθών το οποίο συλλέγουν ταυτόχρονα άλλες μέλισσες, από το ίδιο μελίσσι.
Την επόμενη ημέρα το αραίωσα με νερό βρασμένο και το έδωσα σε τρία μελίσσια.
Την άλλη ημέρα είδα ότι δεν το προτιμήσανε, προπαντός το μελίσσι με βασίλισσα και εργάτριες καθαρής ευρωπαϊκής φυλής.
Για άλλες δυο ημέρες έδωσα στα μελίσσια όμοιο και νέο σιρόπι, αλλά δεν το δέχτηκαν με ευχαρίστηση.
Δεν επέμεινα μάταια, και ετοίμασα νέο μείγμα σιροπιού 20-25% μέλι από ζαχαροκάλαμα και 75-80% λευκή ζάχαρη (τότε δεν γνώριζα ότι υπήρχε στο εμπόριο, ζάχαρη ΝΤΕΜΕΡΑΡΑ).
Αυτό το μείγμα το δέχτηκαν ευχάριστα και μετά δέν το διαφοροποίησα.
Όλα τα μέλη της οικογένειας μου προτιμούσαν αυτό το μέλι, όταν τρώγαμε αβοκάντο.
Είναι μέλι πολύ πλούσιο σε σίδηρο και περιέχει και άλλα πολλά μέταλλα καθώς και βιταμίνες διότι προέρχεται από χυμό ζαχαροκαλάμου ο οποίος δεν πέρασε από βρασμό για να συμπυκνωθεί. Οι μέλισσες το συμπύκνωσαν, και πρόσθεσαν ένζυμα.
Βέβαια οι φλόγες που έκαιγαν τα ξηρά φύλλα ανύψωναν τοπικά στο κάθε ζαχαροκάμο, για μερικά λεπτά της ώρας την θερμοκρασία των ζαχαροκαλάμων, αλλά δεν έφτανε σε βρασμό, επόμενο ήταν να διασωθούν οι βιταμίνες του.
Με το πέρασμα του χρόνου και από τις πολλές πιέσεις των οικολόγων, οι μεγαλοκτηματίες υποχρεώθηκαν να μην κάνουν χρήση της φωτιάς, και πλέον θερίζουν τα ζαχαροκάλαμα με τα ξερά και τα πράσινα φύλλα τους και τα ξεχωρίζουν μηχανικά. Και με αυτή την απαγόρευση, το μέλι από ζαχαροκάλαμα δεν παράγεται πια εδώ και χρόνια.
Στο σύγγραμά μου <Ο Μαγικός Κόσμος των Μελισσών> 1983, με πρώτη έκδοση σε 50.000 τεύχη, η οποία έκδοση εξαντλήθηκε σε μια εβδομάδα, ανέπτυξα ένα γλωσσάριο και έβαλα την εξήγηση, το τι είναι <μέλι ζαχαροκαλάμων> και ότι είναι πολύ πλούσιο σε σίδηρο και περιέχει και βιταμίνες.
Με την δημοσίευση το ζαχαροκαλαμόμελο έγινε περιζήτητο και η τιμή του πλησίασε την τιμή του μελιού από ηλίανθο.
Για να πάρεις μια ιδέα για τις μονοκαλλιέργειες..
Πέρασα κάποτε στο πλάι μιάς καλλιέργειας πορτοκαλιάς που είχε 16 χιλιόμετρα μήκος (πόσα χιλιόμετρα πλάτος ούτε που ξέρω).
Σχετικά με την μελάσα..
Δεν έχω δοκιμάσει, επειδή ως φυτοφάγος έχω και τις μανίες μου, δηλαδή πάντα προσπαθούσα και προσπαθώ να δίνω στα μελίσσια μου τις πιο υγιεινές τροφές, αλλά όταν αποσυνδέθηκα από τον σύλλογο
Η μελάσα από ζαχαροκάλαμα είναι βρασμένος χυμός για συμπύκνωση, για να μην ξινίσει.
Τον έβραζαν τότε σε χάλκινα καζάνια, ρηχά και με μεγάλη διάμετρο, διότι κατά την διάρκεια του βρασμού αφαιρούν τον αφρό.
Είναι πιθανό τα χάλκινα καζάνια να ελευθερώνουν κατά τον βρασμό τοξίνες και οι μέλισσες δεν αρέσκονται με την εμπορική μελάσα.
Αλλά γνωρίζεις ότι το δηλητήριο της οχιάς σε μικρή δόση είναι φάρμακο για την καρδιά. Θέλω να πω ότι εσύ μπορείς να κάνεις ένα μείγμα 10% σε βάρος μελάσα και 90% λευκή ζάχαρη, από μέρα σε μέρα ανέβασε το μέχρι 25% μελάσα. Τάισε ένα μελίσσι, και αν δεν εμφανιστεί κανένα πρόβλημα στην υγεία του, μετά τροφοδότησε τρία η πέντε μελίσσια για ένα μήνα πριν γενικεύσεις το μείγμα, για τα μελίσσια σου.
Αλλά να θυμάσαι ότι οι μέλισσες δεν προτιμούν τροφές πλούσιες σε μέταλλα (ίσως να αποφεύγουν το σίδηρο).
Σχόλιο Melissocosmou
Ο Μητσιώτης μας λέει ότι ακόμα και το φαρμάκι αν το χρησιμοποιήσεις σωστά γίνεται φάρμακο.
Ίσως έτσι εξηγείτε η σύνθεση του Vitafeetgold που γράφει ότι γίνεται από χυμό ζαχαρότευτλων και μελάσα.
Ασφαλώς αναλογίες δεν ξέρουμε αλλά λένε ότι θεραπεύει την Νοζεμίαση.
Τις τελευταίες ημέρες μελετούσα τον κανονισμό 1804/1999 της Ε.Ε που λέει ότι στην βιολογική μελισσοκομία υπό δυσμενείς συνθήκες επιτρέπεται η τροφοδοσία στα μελίσσια είτε με βιολογικό μέλι, είτε με βιολογική ζάχαρη και μελάσα.
Οι Έλληνες ερευνητές ασφαλώς το έχουν διαβάσει αυτό μα δεν έδωσαν την δέουσα προσοχή.
Αυτός ο όρος βιολογική ζάχαρη και μελάσα δεν μου ήταν πλήρως κατανοητός.
Τώρα νομίζω ότι η οδηγία ίσως κάνει λόγο για μείγμα βιολογικής ζάχαρης και μελάσας.
Επιπλέον ο Νίκος Μητσιώτης μας έχει συμβουλέψει πολλές φορές να χρησιμοποιούμε για την τροφοδοσία των μελισσιών ζάχαρη ΝΤΕΜΕΡΑΡΑ από ζαχαροκάλαμο.
Αυτό εδώ σχεδόν απορρίφθηκε όμως αφού οι Έλληνες ερευνητές αποφάνθηκαν ότι η ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο είναι τοξική για τις μέλισσες.
Ποιος τους έχει εμπιστοσύνη όμως;
Πρέπει να σκεφτούμε κάποτε το ενδεχόμενο οι τροφές που ταΐζουμε τα μελίσσια μας να πυροδοτούν διάφορες ασθένειες.
Είναι τυχαίο ότι στην Βραζιλία που ταΐζουν ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο η Νοζεμίαση δεν υφίσταται;
Ο Μητσιωτης στην ζωή του μόνο ένα μελίσσι έχει συναντήσει με νοζεμίαση.
Άρθρα σαν το σημερινό πρέπει να μας ανοίγουν τα μάτια.
Εκτός κι αν από επιλογή μας θέλουμε να τα έχουμε κλειστά.
Melissocosmos