Ο αισθητήρας Janus, στοχεύει να προσφέρει έγκαιρες προειδοποιήσεις όταν λαμβάνουν χώρα εκδηλώσεις σμηνουργιών και λεηλασιών.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Maine ανέπτυξαν ένα σύστημα, που ονομάστηκε Janus από τον διπρόσωπο θεό της ρωμαϊκής μυθολογίας, το οποίο χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό δονήσεων και αισθητήρων ραντάρ για να παρακολουθεί τις μέλισσες εντός και εκτός κυψέλης.
«Ένας νέος αισθητήρας παρακολούθησης κυψελών με δύο όψεις», γράφουν οι ερευνητές για τον Janus, αποδεικνύοντας τον λόγο για το ρωμαϊκό του ονοματεπώνυμο. "Αυτός ο αισθητήρας είναι προσαρτημένος στο εξωτερικό μιας κυψέλης, κοντά στην είσοδο της κυψέλης. Ο αισθητήρας που κοιτάζει προς τα έξω είναι ένα ραντάρ Doppler συνεχών κυμάτων 24 GHz για την παρακολούθηση της δραστηριότητας των μελισσών που πετούν."
"Ο αισθητήρας που κοιτάζει προς τα μέσα είναι ένας πιεζοηλεκτρικός μετατροπέας. Σε αντίθεση με ένα συμβατικό μικρόφωνο που λαμβάνει τους ήχους που κάνουν οι μέλισσες, ο πιεζοηλεκτρικός μετατροπέας συλλαμβάνει τους παρεπόμενους κραδασμούς που μεταδίδονται από τη δραστηριότητα των μελισσών στη δομή της κυψέλης."
Η ιδέα πίσω από τον Janus: Να προσφέρει έγκαιρη προειδοποίηση για δύο βασικά γεγονότα της μελισσοκομίας, την σμηνουργία και την λεηλασία. «Η σμηνουργία είναι ένα φυσικό γεγονός κατά το οποίο περίπου ο μισός πληθυσμός των μελισσών εγκαταλείπει την κυψέλη για να δημιουργήσει μια νέα αποικία», σημειώνουν οι ερευνητές. "Όταν η σμηνουργία συμβαίνει απροσδόκητα, ωστόσο, ο μελισσοκόμος θα ήθελε να ειδοποιηθεί το συντομότερο δυνατό.
Σε περιόδους κακής ροής μελιού, οι μέλισσες από μια ισχυρότερη κυψέλη μπορεί να επιτεθούν σε μια πιο αδύναμη κυψέλη για να κλέψουν το μέλι της. Εάν το πετύχουν, οι ληστές μπορεί να υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες σε ένα ή περισσότερα μελισσοκομεία.
Ο Janus στοχεύει να προσφέρει μια έγκαιρη προειδοποίηση και στα δύο συμβάντα και να μπορεί να διαφοροποιήσει τα δύο, καθώς δημιουργείται με εξαρτήματα χαμηλού κόστους, όπως δύο πλακέτες ενισχυτή ήχου Adafruit, έναν πιεζοηλεκτρικό μετατροπέα και ένα ραντάρ Doppler 24 GHz. «Οι δυνάμεις του μέσου τετραγώνου της ρίζας σε ταυτόχρονες μετρήσεις ραντάρ και κραδασμών», σημειώνουν οι ερευνητές, «αποδεικνύεται ότι συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια γεγονότων σμηνουργίας μελισσών και λεηλασιών».
Σε μια συνέντευξη με το IEEE Spectrum , ο επικεφαλής συγγραφέας, επίκουρος καθηγητής Herbert M. Aumann επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα της συσκευής: Ο αισθητήρας ανίχνευσε και τα πέντε γεγονότα σμηνουργίας από μια σκόπιμα μη διαιρεμένη κυψέλη και ο μελισσοκόμος κατάφερε να αποτρέψει το σμήνος τέσσερις από τις πέντε φορές — αν και η τελευταία, ανεπιτυχής προσπάθεια να σταματήσει το σμήνος δεν έφταιγε ο αισθητήρας, αλλά μάλλον ο μελισσοκόμος ήταν εκτός τοποθεσίας τη στιγμή της ειδοποίησης.
Ο Aumann σχεδιάζει να εμπορευματοποιήσει την τεχνολογία, ενώ η εργασία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό IEEE Sensors Letters με όρους ανοιχτής πρόσβασης.