Οι μέλισσες τροφοί χάνουν τον ύπνο τους για τα μικρά τους
Δεν είναι μόνο οι ανθρώπινες μαμάδες που εγκαταλείπουν τον πολύτιμο ύπνο για να φροντίσουν τα νεογέννητά τους. Οι παραμάνες μέλισσες θυσιάζουν επίσης τον ύπνο για να φροντίσουν τα μικρά τους ακόμα και τους απογόνους που δεν είναι άμεσα δικοί τους.
Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον εύρημα από την ομάδα του Guy Bloch από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Λέει ότι είναι «άξιο προσοχής υπό το φως της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου», υποδηλώνοντας ότι «η αξιοσημείωτη πλαστικότητα του ύπνου που ανακαλύψαμε διαμορφώθηκε από την εξέλιξη της κοινωνικότητας και όχι από την ατομική επιλογή».
Προσθέτοντας σε αυτό, οι μέλισσες που φρόντιζαν τον γόνο παράτησαν τον ύπνο τους για να φροντίσουν τις νύμφες που δεν χρειαζόταν να ταΐσουν, μαζί με τις προνύμφες που χρειάζονταν τροφή.
«Το γεγονός ότι οι παραμάνες μέλισσες κοιμούνται τόσο λίγο, ακόμη και όταν φροντίζουν τις νύμφες που δεν χρειάζεται να ταΐσουν ήταν το πιο εκπληκτικό», λέει ο πρώτος συγγραφέας Moshe Nagari.
«Πριν από αυτή τη μελέτη, υποθέσαμε ότι οι κύριες λειτουργίες της δραστηριότητας όλο το εικοσιτετράωρο στις μέλισσες είναι η παροχή βελτιωμένης διατροφής στις αναπτυσσόμενες προνύμφες, επιτρέποντάς τους να αναπτυχθούν γρήγορα».
Τα κουκούλια από τα οποία οι ερευνητές αφαίρεσαν τις νύμφες είχαν παρόμοιο αποτέλεσμα, αλλά με την πάροδο του χρόνου ξεθώριασαν. Ο Bloch λέει ότι αυτό υποδηλώνει ότι ορισμένες ουσίες, όπως οι φερομόνες, που έμειναν στο κουκούλι ήταν αρκετά ισχυρές ώστε να προκαλέσουν τις παραμάνες μέλισσες να συνεχίσουν να εγκαταλείπουν τον ύπνο τους.
Επίσης, παραδόξως, οι υπό έρευνα εργάτριες μελισσών βομβίνοι ( Bombus terrestris ) δεν κοιμήθηκαν περισσότερο μετά την αφαίρεση του γόνου τους, κάτι που θα ήταν αναμενόμενο αν δεν είχαν ύπνο.
Η στέρηση ύπνου σε ανθρώπους, τρωκτικά ή μύγες επηρεάζει την υγεία και την απόδοσή τους. Όμως η μελέτη των μελισσών εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις σωματικές και ψυχολογικές ανάγκες για ύπνο.
«Εάν δεν υπάρχει κόστος για την απώλεια ύπνου, σημαίνει ότι οι μέλισσες που φροντίζουν τον γόνο έχουν μηχανισμούς που τους επιτρέπουν να μειώσουν σημαντικά τον ύπνο χωρίς κόστος για τον εγκέφαλο και άλλους ιστούς», λέει ο Bloch.
Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αποδειχτεί ότι πολλά, αν όχι όλα τα ζώα κοιμούνται συμπεριλαμβανομένων των πτηνών , των εντόμων και ακόμη και των ψαριών .
Αλλά ο σκοπός του ύπνου παραμένει ένα μυστήριο, λέει ο Bloch. «Περνάμε μεγάλο μέρος του χρόνου μας στον ύπνο, αλλά ακόμα δεν γνωρίζουμε τη βιολογική του λειτουργία».
Προηγουμένως, η ομάδα είχε δείξει ότι οι μέλισσες προσαρμόζουν τις δραστηριότητές τους ανάλογα με τον ρόλο τους στην αποικία. Διαπίστωσαν ότι οι περίοδοι ακινησίας τους έδειχναν όλα τα σημάδια του ύπνου. Και ενώ οι εργάτριες μέλισσες έδειχναν ισχυρούς κιρκάδιους ρυθμούς, οι παραμάνες μέλισσες φρόντιζαν τον γόνο τους όλο το εικοσιτετράωρο.
Για να το διερευνήσουν αυτό, συνδύασαν πληροφορίες από εγγραφές βίντεο, ανάλυση συμπεριφοράς, πειράματα στέρησης ύπνου και δοκιμές απόκρισης για να διερευνήσουν τις επιπτώσεις της φροντίδας του γόνου στον ύπνο.
Συνολικά, τα αποτελέσματα συμβαδίζουν με τις αναδυόμενες ενδείξεις ότι τα ζώα μπορούν να εγκαταλείψουν τον ύπνο. Για παράδειγμα, σημειώνουν οι ερευνητές, τα πουλιά κοιμούνται λιγότερο κατά τη διάρκεια των εποχιακών μεταναστεύσεων, ενώ ορισμένα αρσενικά πουλιά και μύγες φρούτων μένουν ξύπνια για να ζευγαρώσουν και ορισμένα ψάρια έχουν εξελιχθεί ώστε να κοιμούνται λιγότερο από συγγενικά είδη σε ενδιαιτήματα ανοιχτού νερού.
Αλλά τα ευρήματα εγείρουν επίσης ερωτήματα σχετικά με τη βασική λειτουργία και την εξέλιξη του ύπνου, καθώς και τους μηχανισμούς με τους οποίους οι μέλισσες τροφοί κατάφεραν να στερηθούν τον ύπνο τους χωρίς να χρειάζεται να καλύψουν μετά αυτή την απώλεια, λέει ο Bloch.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Biology.
Μετάφραση Μελισσόκοσμος