Γράφει ο Γιάννης Ζαχαρίου απο την Σάμο
Η βαρρόα (κοινώς) άκαρι διαγνώστηκε στηΣάμο το 1976-΄77 που σημαίνει ότι ήρθε στο νησί το 1974-΄75. Για 3.5 τουλάχιστον δεκαετίες τη θυμάμαι να είναι ορατή καθ’ όλη τη διάρκεια του μελισσοκομικού κύκλου (Άνοιξη- Δεκέμβρη) και να κυκλοφορεί πάνω στο σώμα και των τριών εντόμων, ως επί το πλείστον όμως στις εργάτριες μέλισσες.
Ωστόσο, κάτι έχει συμβεί και τα τελευταία χρόνια (από το 2010 και μετά ίσως;) είναι όλο και λιγότερο ορατή στις επιθεωρήσεις μας.
Γιατί κρύβεται ενώ τις περισσότερες φορές μας εξαπατά ότι δεν υπάρχει καν μέσα στα μελίσσια μας;
Νεότερα συμπεράσματα μας λένε ότι η βαρρόα πλέον δεν είναι ορατή και ειδικά την περίοδο του χειμώνα γιατί είναι καμουφλαρισμένη στην κοιλιακή χώρα των εντόμων.
Την τελευταία περιγράφει πολύ παραστατικά ο Πασχάλης Χαριζάνης που σημειώνει ότι «…κάθε κοιλιακός δακτύλιος είναι κατασκευασμένος από δύο επιφάνειες, την επάνω επιφάνεια που λέγεται τεργίτης και την κάτω που λέγεται στερνίτης.
Οι δακτύλιοι ενώνονται μεταξύ τους με μεμβράνες οι οποίες καθιστούν την κοιλιά εύκαμπτη, αλλά και ικανή να μεταβάλει τον όγκο της.» (Μέλισσα και Μελισσοκομική τεχνική, σελ. 17), αλλά και ο Μιχάλης Υφαντίδης που αναφέρει ότι «οι δυο γειτονικοί στερνίτες συνδέονται μεταξύ τους με αναδιπλωμένη μεμβράνη και έτσι, ώστε να σχηματίζεται μια θήκη ανάμεσά τους» (Μελισσοκομία, σελ. 47).
Μέσα στη θήκη λοιπόν αυτή, κρύβεται το άκαρι.
ΚΡΥΒΕΤΑΙ ; Γιατί; Κρυώνει; Για να τρέφεται καλύτερα;
Ή για να μην το βλέπουν οι μελισσοκόμοι;
Κρύβεται αυτός που θέλει να γλιτώσει από κάποιον που τον καταδιώκει και θέλει να επιβιώσει απεγνωσμένα.
Μήπως η θεία πρόνοια μεριμνά για το καταφύγιό του;
Και ποιος άραγε το καταδιώκει;
Μήπως δε μπορούμε να διαβάσουμε τα μηνύματα της κυψέλης;
Μήπως το άκαρι τελεί υπό διωγμό από τις εργάτριες και δεν τις αφήνουμε να ολοκληρώσουν το έργο τους, που και αυτές με τη σειρά τους δικαιούνται της θείας εύνοιας για επιβίωση;
Να αποτελούν άραγε απάντηση στο ερώτημά μου τα μισοφαγωμένα και τραυματισμένα πτώματα των βαρρόα στις βάσεις των κυψελών;
Γεγονός που ίσως αποδεικνύει κάποια εκδικητική μανία της μέλισσας…
Και γιατί αυτό δεν συνέβη από την πρώτη στιγμή;
Ίσως οι μέλισσές μας αιφνιδιάστηκαν και χρειάστηκε κάποιος χρόνος να οργανωθούν στα καινούργια δεδομένα;
Ή απλώςμήπως έφτασε ο καιρός να συμβεί και αυτό;
ΜΗΠΩΣ;;;
Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
Την Άνοιξη το μελίσσι μας προέρχεται ήδη από την Δεκεμβριανή καταπολέμηση του άκαρι που είναι και καθοριστική λόγω απουσίας γόνου.
Στο DNA του είναι η ανάπτυξή του με τη συμβολή των καιρικών συνθηκών και η εκπεριτροπής τροφοδοσία του εκ μέρους του μελισσοκόμου, το λεγόμενο ξύπνημα, που έχει να κάνει με την δυναμική εξέλιξή του.
Μελισσοκόμου θέλοντος, βασίλισσας και καιρού επιτρέποντος, έχουμε τον Μάιο την κορύφωσή του. Όλα καλά μέχρι εδώ.
Τον Ιούνιο έχουμε περιορισμό της γέννας λόγω μείωσης της γύρης και το μελίσσι μας δείχνει τον προγραμματισμό του που είναι μέρος του όλου του σχεδίου για να ανταπεξέλθει τους μήνες του Καλοκαιριού.
Δηλαδή, διατηρεί γεμάτα στεφάνια, γύρη σε απόθεμα, γέννα στα μέτρα του, βαρρόα ανεκτή και για να το πω καλύτερα, όλα στο μπόι του.
Από την άλλη, ο μελισσοκόμος που ξύπνησε ένα πρωί με την τέχνη αυτή επειδή την σπούδασε αποβραδίς στο ίντερνετ, ο σύγχρονος άνθρωπος της ταχύτητας, έρχεται να συνεχίσει την Άνοιξη με το ζόρι με αποτέλεσμα το πνεύμα της κυψέλης να βγαίνει από τον προγραμματισμό του, να ξαπλώνεται από άκρη σε άκρη η γέννα, να καταναλώνονται τα αποθέματα, να αρχίζουν οι λεηλασίες και το πιο σπουδαίο το άκαρι να γίνεται ανεξέλεγκτο και να αρχίζουν οι σηψηγονίες, οι ιώσεις και η κατάρρευση των αποικιών.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ανδρέας Θρασυβούλου «Οι σωστοί χειρισμοί στον κατάλληλο χρόνο είναι ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες επιτυχίας στη μελισσοκομία.
Βασική προϋπόθεση για τη σωστή εφαρμογή των μελισσοκομικών χειρισμών είναι ο μελισσοκόμος να γνωρίζει καλά τη μέλισσα και το μελίσσι ως οργανισμό, τα μελισσοκομικά φυτά της περιοχής του, τα μέτρα προστασίας του μελισσιού από εχθρούς, ασθένειες και φυτοφάρμακα και τέλος να είναι σε θέση με τις επεμβάσεις του να κατευθύνει την ανάπτυξη του μελισσιού…» (Πρακτική Μελισσοκομία,σελ. 145).
Το 2015 ήταν μια εξαιρετική μελισσοκομική χρονιά για τη Σάμο.
Θυμάμαι που συνομιλούσα με κάποιους αξιόλογους μελισσοκόμους από διαφορετικά διαμερίσματα του νησιού (Κώστα Λυμπέρη, ΓιώργοΧαραλάμπους, Αλέξη Τσαλαπατάνη κ.ά ) οι οποίοι συμφωνούσαν σε δύο πράγματα: δεν είχαν ταΐσει καθόλου και τα μελίσσια τους δεν είχαν άκαρι.
Τι γίνεται, όμως, με τις δύσκολες χρονιές;
Η απάντηση βρίσκεται στο εγχειρίδιο του Βασίλη Λιάκου Βιολογική Μελισσοκομία το οποίο μας πληροφορεί ότι : πρέπει να εκτρέφουμε μελίσσια που τους δύσκολους μήνες του καλοκαιριού διατηρούν στεφάνια γεμάτα με μέλι.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά : γιατί αυτές οι τροφές, πού πάνε αυτές οι ποσότητες ζάχαρης και βανίλιας που αναφέρονται σε τόσες ιστοσελίδες… αφήστε που καταργήσαμε την προβοσκίδα της μέλισσας και την κάναμε μηρυκαστικό να τρώει τα ζυμάρια (βλ. τρελές αγελάδες που έγιναν σαρκοφάγες).
Προσωπικά ντρέπομαι για την κατάντια της μέλισσας…
Μεγάλη η ευθύνη των καθηγητών που κάποτε άφησαν την έδρα τους και κατέβηκαν στη βάση για ενημέρωση των μελισσοκόμων και προώθησαν μεθόδους που είχαν ως αποτέλεσμα την σημερινή εξέλιξη των πραγμάτων. (κατάσταση εκτόςελέγχου).
Εύχομαι ο νέος χρόνος που θα ανατείλει να μας βρει όλους μεμεγαλύτερη σύνεση και να επιβιώσει με τον καλύτερο τρόπο το ευλογημένο έντομο που ακούει στο όνομα ΜΕΛΙΣΣΑ.
ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
Γιάννης Ζαχαρίου Καθηγητής Μουσικής – Μελισσοκόμος Σάμος
MELISSOCOSMOS ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών
Στηρίξτε τον Melissocosmo κάνοντας like στην σελίδα του...