Το άρθρο αυτό το γράφω με αφορμή τα σχόλια που έλαβα στην
ανάρτηση με θέμα : «Ξεχειμώνιασμα» ΕΔΩ αν και σκοπός του παραπάνω άρθρου δεν ήταν οι συνθήκες ξεχειμωνιάσματος αλλά οι
επιπτώσεις της διατήρησης όλων των μελισσοσμηνών σε μεγάλες περιόδους που δεν
μπορούν να αυτοσυντηρηθούν.
Επειδή τα
περισσότερα σχόλια αναφέρονται στη μη έγκαιρη ανάπτυξη του μελισσοκομείου από
10 μελισσοσμήνη σε 100 παραγωγικά , σας αναπτύσσω την σκέψη μου παρακάτω . Θα
τονίσω ότι δεν γνωρίζω κανέναν μελισσοκόμο που από 10 μελίσσια μπορεί να τα
κάνει 100, ούτε και τον τρόπο που θα ήταν αυτό εφικτό . Τη σκέψη μου για να
επιτευχθεί αυτό την εκθέτω παρακάτω με την πεποίθηση ότι θα υπάρχει
εποικοδομητικός διάλογος .
Αρχικά θα έλεγα ότι είναι άδικο να προσπαθήσουμε από 10
κυψέλες των 10 πλαισίων να φτιάξουμε 100 κυψέλες των 20 πλαισίων (αν αυτό
θεωρούμε παραγωγικό μελίσσι) και αυτό γιατί δεν κάνουμε το 10 -100 αλλά
ουσιαστικά το 10 -200 (αφού για εμένα σημασία δεν έχει ο αριθμός βασιλισσών
αλλά ο αριθμός πατημένων από μέλισσες
πλαισίων που διαθέτουμε σε κάθε κύρια ανθοφορία έτοιμες να μαζέψουν
νέκταρ ) .
Έτσι , θα προτιμούσα να έχω μία βασίλισσα με 100 πλαίσια πληθυσμό
αντί για 5 βασίλισσες με 20 πλαίσια πληθυσμό .
Δεν θα μείνω όπως καταλαβαίνετε
στον αριθμό των κυψελών αλλά στο σύνολο των πατημένων πλαισίων από μέλισσες και
την συνολική ανάπτυξη του μελισσοκομείου . Πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι θεωρώ ότι υπάρχουν
δύο κύριοι τύποι μελισσοκομικής εκμετάλλευσης ο πρώτος είναι τόσο φιλικός στην
μέλισσα που σέβεται τις ανάγκες της και προσπαθεί για να κάνει ευτυχισμένη ώστε
να του ανταποδίδει λίγο ποιοτικό μέλι
αντίθετα ο δεύτερος τύπος που αντιπροσωπεύεται με την εντατική εκμετάλλευση βλέπει την κυψέλη σαν
παραγωγική μονάδα που σκοπό έχει το κέρδος που βρίσκεται κυρίως στην μεγάλη
συλλογή μελιού .
Από αυτές τις δύο τακτικές προκύπτουν ενέργειες που επηρεάζουν
περισσότερο ή λιγότερο την φύση της μέλισσας και γίνονται φιλικότερες ή
εχθρικότερες προς αυτή με διαβαθμίσεις . Θα τονίσω ότι η παρακάτω σκέψη
απευθύνεται στην εντατική μελισσοκομία που αποσκοπεί την κατάλληλη περίοδο να
έχουμε πολλά δυνατά μελίσσια για υψηλές αποδώσεις σε μέλι και την μη παραγωγική
περίοδο να περιορίζουμε το μελισσοκομείο μας στο ελάχιστο .Μέσα από την ανάλυση
αυτή θα προσεγγίσουμε τις
«αυτοσυντηρούμενες τράπεζες βασιλισσών» με την χρήση της κυψέλης οριζόντιας ανάπτυξης που θεωρώ
μονόδρομο στην νομαδική και εντατική μελισσοκομία . Σαν κυψέλη οριζόντιας
ανάπτυξης θεωρούμε τις κυψέλες που μπορούν να αναπτυχθούν τα μελίσσια πλήρως σε
έναν όροφο .
Ξεκινώντας θα ήθελα να αναπτύξω
την σκέψη μου για τις αυτοσυντηρούμενες τράπεζες βασιλισσών που η διαφορά τους
από τις απλές τράπεζες βασιλισσών (που δεν γνωρίζω κανέναν να διατηρεί) είναι ότι δεν χρειάζονται ενίσχυση με πληθυσμό
ώστε να λειτουργούν. Στο παρελθόν έχουν γίνει προσπάθειες να υπάρχει μία
ελεύθερη βασίλισσα σε τράπεζα βασιλισσών αλλά ο αριθμός των νεαρών μελισσών που
παράγουν τον βασιλικό πολτό ήταν μικρός με αποτέλεσμα να μην τρέφονται σωστά
ούτε οι βασίλισσες αλλά ούτε ο νέος γόνος με καταστρεπτικά αποτελέσματα . Δεν
γνωρίζω τον τρόπο και αν κατάφερε κάποιος να «λειτουργήσει» κάποια
αυτοσυντηρούμενη τράπεζα βασιλισσών εγώ την ιδέα την πήρα από τον MELISSOCOSMO
στην ανάρτηση με θέμα : «Τράπεζα Βασιλισσών» http://www.melissocosmos.com/2013/05/blog-post_4208.html
και την τροποποίησα χρησιμοποιώντας τις κυψέλες οριζόντιας ανάπτυξης που θεωρώ
πρακτικότερες στους χειρισμούς και ιδανικότερη για αυτό το σκοπό και θα τις δοκιμάσω
.
Στις αυτοσυντηρούμενες τράπεζες βασιλισσών που θεωρώ ιδανικές η κάθε βασίλισσα
είναι περιορισμένη σε ένα πλαίσιο και εκεί μόνο μπορεί να γεννάει και να πατάει
(θα προτιμούσα να ήταν περιορισμένη στην μία πλευρά του κάθε πλαισίου ώστε να χωράει τις διπλάσιες βασίλισσες αλλά το
θεωρώ, ακόμα και αν χρησιμοποιήσουμε πλαστικά πλαίσια, επικίνδυνο αλλά δεν το
αποκλείω και για αυτό το αναφέρω ) .
Έτσι κάθε βασίλισσα μπορεί να γεννήσει
αυγά σε 6000 κελιά τα οποία όταν εκκολαφθούν θα καλύπτουν σίγουρα 2 πλαίσια .
Με αυτόν τον τρόπο υπάρχει μια δυσαναλογία πληθυσμού και βασιλισσών η οποία
πρέπει να καλυφθεί με πλαίσια μελιού (τροφαποθήκη) . Έτσι το τελικό σχέδιο στα
πλαίσια θα είναι : πλαίσιο μελιού – πλαίσιο
βασίλισσας εναλλάξ μέχρι να συμπληρωθεί η κυψέλη (ακόμα και μία απλή 10
πλαισίων θα μπορούσε να φιλοξενήσει 4 βασίλισσες και να αυτοσυντηρείται ).
Σε
μια κυψέλη οριζόντιας ανάπτυξης τα πράγματα είναι ευκολότερα αφού σε μία κυψέλη
μπορούν να φιλοξενηθούν περισσότερες από 15βασίλισσες σε μια κυψέλη μήκους 150 εκατοστών (40
περίπου πλαισίων όταν δεν μεσολαβούν βασιλικά διαφράγματα ) . Αυτός ο
σχηματισμός θεωρώ ότι είναι ιδανικός για τις περιόδους που δεν υπάρχει
δυνατότητα αυτοσυντήρησης των μελισσών και μας παρέχει γρήγορη ανάπτυξη την
εποχή που θέλουμε . Στην πραγματικότητα έχουμε για κάθε βασίλισσα μόνο 2
πλαίσια πληθυσμό το ένα παίζει τον ρόλο της γονοφωλιάς και το άλλο της
τροφαποθήκης ελαχιστοποιώντας το μέγεθος της κυψέλης αλλά χωρίς τις αρνητικές
επιπτώσεις των μικρών μελισσιών .
Κάτι
άλλο που ήθελα να απλά να αναφέρω είναι η δυνατότητα οικολογικών θεραπειών κατά
του βαρρόα που μας δίνεται αφού πριν αρχίσουμε την ανάπτυξη έχουμε μέχρι 20
πλαίσια γόνου σε κάθε κυψέλη που χρησιμοποιούμε . Έτσι μπορούμε να τα αφαιρέσουμε και να τα
τοποθετήσουμε σε μια συσκευή υπερθερμίας και να καθαρίσουμε ακόμα και στον
σφραγισμένο γόνο .Αν δεν έχουμε συσκευή ούτε τον χρόνο μπορούμε απλά να
αφαιρέσουμε να καταψύξουμε τον γόνο και έτσι να καταστρέψουμε το βαρρόα . Στην τελική, αν έχουμε μεγάλο πρόβλημα με
ασθένειες, κάνουμε χρήση φαρμάκων και αποσύρουμε μικρό σχετικά αριθμό
κηρηθρών (σε αυτή την περίπτωση ίσως
είναι καλύτερες οι πλαστικές κερήθρες αφού έχουν λιγότερο κερί ) .
Την εποχή που θέλουμε να αναπτύξουμε τις
κυψέλες μας, δίνουμε στην διάθεση της βασίλισσας την τροφαποθήκη, δηλαδή το
πλαίσιο με το μέλι που της αντιστοιχεί, ώστε να έχει στην διάθεση της 2 πλαίσια
και όταν αρχίσει ο πληθυσμός να ασφυκτιεί «σπάμε» την τράπεζα μας σε δύο
τράπεζες και συνεχίζουμε την ανάπτυξή των μελισσών μας . Πρέπει να προσέχουμε,
ειδικά αν πρόκειται για χειμερινή ή άστατη περίοδο, να μην αφήνουμε πλαίσια που δεν καλύπτονται
από πληθυσμό να είναι προσπελάσιμα από τις βασίλισσες . Αυτό το πετυχαίνουμε αν
τοποθετούμε πλαίσια, έξω από τα βασιλικά διαφράγματα και όταν τα πατήσουν και τα πιάσουν οι
εργάτριες να τα τοποθετούμε μέσα στα βασιλικά διαφράγματα που βρίσκεται και από
μία βασίλισσα ώστε να γεννήσει και σε αυτά .
Παράλληλα προσθέτουμε νέα πλαίσια
έξω από τα βασιλικά διαφράγματα επαναλαμβάνοντας την διαδικασία (ξέρω πάλι
μπερδεμένα τα λέω) . Με αυτόν τον τρόπο τα μελίσσια αναπτύσσονται ομαλά με
ασφάλεια και με την μέγιστη ταχύτητα
αφού δεν μένει ανεκμετάλλευτο ούτε ένα πλαίσιο πληθυσμού και
επωφελούνται από την παρουσία των υπόλοιπων όλα τα μελίσσια (η αλληλεγγύη είναι
τρόπος ευημερίας για όλους) . Είναι χρήσιμο, τουλάχιστον για τους νεότερους, να
τονίσω ότι την περίοδο της ανάπτυξης τροφοδοτούμε συστηματικά και απλόχερα τα
μελίσσια μας με μέλι και γύρη και όχι με υποκατάστατα αφού γνωρίζουμε ότι για
την σωστή ανάπτυξη χρειάζεται και η σωστή διατροφή!
Μπορώ να σας αναλύσω με
αριθμούς την ανάπτυξη μίας τέτοιας αυτοσυντηρούμενης τράπεζας βασιλισσών (την τελευταία φορά όμως χάσαμε λίγο το νόημα
και δεν θέλω να σας κουράσω ) και θα διαπιστώσετε ότι το κέρδος είναι μεγάλο
από ένα σημείο και μετά ειδικά αν διαχειριστούμε τις κυψέλες με τον τρόπο που
προτείνω παρακάτω . Έχουμε φροντίσει παράλληλα με την ανάπτυξη της κυψέλης που
πήραμε σαν παράδειγμα να έχουμε μία δεύτερη αυτοσυντηρούμενη τράπεζα βασιλισσών
που την αναπτύσσουμε αρχικά όπως στο παράδειγμα μας, αλλά σε δεύτερη φάση
δημιουργούμε, χρησιμοποιώντας 3-5 βασίλισσες, μία κυψέλη για επιλεκτική βασιλοτροφία
. Τις υπόλοιπες βασίλισσες που απομένουν τις χρησιμοποιούμε για να υποστηρίζουμε
κυρίως τις παραφυάδες (κυψελίδια
σύζευξης ) που θα σχηματιστούν δίνοντας πλαίσια με πληθυσμό και γόνο . Αν
καταφέρουμε και έχουμε συζευγμένες βασίλισσες την ώρα που έχουμε 5-7
πλαίσια γόνου ανά βασίλισσα τότε θα
έχουμε την ιδανική ανάπτυξη αφού θα τοποθετηθούν σε κάθε οριζόντιας ανάπτυξης 2-4 βασίλισσες με τους γόνους τους μαζί με
όσες συζευγμένες βασίλισσες χωράνε με τουλάχιστον ένα πλαίσιο που έχουν αρχίσει
να γεννάνε .
Έτσι και με την βασική μέθοδο ανάπτυξης δηλαδή να δίνουμε στις
βασίλισσες πλαίσια που καλύπτονται από πληθυσμό και τα έχουν προηγουμένως
πιάσει οι εργάτριες εκμεταλλευόμαστε στο μέγιστο τις εργάτριες και αναπτύσσουμε
ταχύτατα τις νέες παραφυάδες μας . Στο τελικό στάδιο (έναρξη παραγωγικής
περιόδου) θα πρέπει να έχουμε μία ή δύο βασίλισσες σε κάθε κυψέλη οριζόντιας
ανάπτυξης με 40 πλαίσια πληθυσμό από τα οποία, ανάλογα με την περίοδο ανθοφορίας
που υπολογίζουμε, θα αφήνουμε και τα αντίστοιχα πλαίσια στην διάθεση της
βασίλισσας περιορίζοντας την. Έτσι στο τέλος της ανθοφορίας και αρχή της
«νεκρής» περιόδου θα έχουμε τις βασίλισσες περιορισμένες σε ένα πλαίσιο και θα
τις μεταφέρουμε στις αυτοσυντηρούμενες τράπεζες βασιλισσών .
Αυτή είναι και η
εποχή που θα διαλέξουμε τις καλύτερες βασίλισσες και θα τις τοποθετήσουμε
ξεχωριστά για την επόμενη βασιλοτροφία . Έχω παραλείψει σημαντικά πράγματα
στους χειρισμούς που αναφέρω, όπως την μέθοδο συνένωσης που θεωρώ ότι την
γνωρίζουμε και πρέπει να χρησιμοποιούμε κάθε φορά που εισάγουμε βασίλισσα σε
υπάρχων μελίσσι , αλλά δεν θέλω να «χαθούμε» σε γνωστά . Άλλωστε έχουμε τόσα να
πούμε για τα υπόλοιπα που θα το ευχαριστηθούμε με την ανταλλαγή απόψεων .
Αυτή είναι η γενική σκέψη μου για
τις μεγάλες περιόδους που δεν μπορούν να αυτοσυντηρηθούν τα μελίσσια μου αλλά
και την γρήγορη ανάπτυξη τους . Δεν θα υπολογίσω τον ελάχιστο χρόνο που
απαιτείται από 100 πλαίσια να έχω 1000 πλαίσια πληθυσμού ώστε να πετύχω το «από
10 σε 100» γιατί θα γίνω κουραστικός με αριθμούς . Άλλωστε έχω υπολογίσει την «ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΜΕΛΙΣΣΩΝ»που έχει δημοσιευτεί στο MELISSOCOSMOS http://www.melissocosmos.com/2015/01/blog-post_84.html που
πιστεύω ότι είναι εφικτή και όποιος θέλει μπορεί να ασχοληθεί και να υπολογίσει
πόσες αυτοσυντηρούμενες τράπεζες βασιλισσών χρειάζεται στον χρόνο που
διαθέτει ώστε να αναπτύξει το
μελισσοκομείο που θέλει .
Με εκτίμηση, Μίμης