Ένα θέμα που έχει προκαλέσει μια από τις μεγαλύτερες αντιπαραθέσεις μεταξύ των ελλήνων μελισσοκόμων τα τελευταία χρόνια, είναι ποιο καπάκι είναι καταλληλότερο για τις κυψέλες. Το παλιό ευρωπαϊκό καπάκι ή το νεώτερο καπάκι Αυστραλίας?
Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε μια άλλη, νέα λύση, που έρχεται να συνδυάσει τα πλεονεκτήματα και τις αρετές των δυο αυτών καπακιών... σε ένα καπάκι!
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, μα και όπως θα θυμούνται οι παλιότεροι μελισσοκόμοι, όλες οι κυψέλες που κυκλοφορούσαν στο παρελθόν, είχαν διπλό καπάκι. Το ένα ήταν εξωτερικό και έμοιαζε με αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα, μόνο που ήταν λίγο μεγαλύτερο από το σώμα της κυψέλης και δεν είχε «παράθυρα».
Το άλλο ήταν εσωτερικό, είχε ίδιες διαστάσεις με το σώμα και καθόταν πάνω σε αυτό, βρισκόταν σχεδόν εφαπτόμενο με τα πλαίσια, είχε μια περιμετρική πατούρα από την πάνω μεριά του, και στο μέσον του υπήρχε ένα μικρό άνοιγμα αερισμού! (σχήμα 1).
Το καπάκι αυτό το ονόμαζαν «ευρωπαϊκό καπάκι», ίσως επειδή είχε έρθει από το εξωτερικό, μαζί με την στάνταρ κυψέλη φυσικά.
Με το διπλό αυτό καπάκι πορεύτηκε η ελληνική μελισσοκομία μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, οπότε ξαφνικά έκανε την εμφάνιση του ένα άλλο καπάκι, μονό, με τέσσερις θυρίδες εξαερισμού. Είναι αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα και που όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά με την ονομασία «καπάκι Αυστραλίας» (σχήμα 2).
Συγκρίνοντας κάποιος, ακόμα και οπτικά, τους δυο αυτούς τύπους καπακιών, διαπιστώνει αμέσως τις διαφορές τους, και αντιλαμβάνεται πως αυτά τα δυο καπάκια έχουν τελείως διαφορετική φιλοσοφία κατασκευής.
Το πρώτο αγκαλιάζει περιμετρικά ολόκληρη τη κυψέλη, δημιουργώντας ένα γείσο προστασίας από τη βροχή και συγχρόνως παρέχει πολύ καλή θερμομόνωση στα μελίσσια, λόγω του εσωτερικού καλύμματος που διαθέτει και λόγω της απουσίας θυρίδων αερισμού, ιδιαίτερα το χειμώνα.
Το δεύτερο, αντίθετα, δεν κάνει τίποτα από όλα αυτά! Και όμως αυτό το δεύτερο μονό καπάκι, το καπάκι Αυστραλίας δηλαδή, μέσα σε λίγα χρόνια εκτόπισε το πρώτο, σχεδόν εντελώς, από την αγορά!
Το γιατί έγινε αυτό και το γιατί οι έλληνες μελισσοκόμοι στράφηκαν σχεδόν αποκλειστικά σε αυτό το καπάκι, παρά τα μειονεκτήματά του, είναι κάτι που μπορούμε να καταλάβουμε αν δούμε ποια πλεονεκτήματα προσφέρει σε σχέση με το παλιό ευρωπαϊκό καπάκι !
• Προσφέρει καλύτερο ντάνιασμα και πιο γρήγορη μεταφορά των κυψελών,
• Γρήγορη επιθεώρηση,
• Μειωμένο κόστος κυψέλης,
• Μειωμένο βάρος κυψέλης,
• Παίρνει τροφοδότη οροφής,
• Δεν χρειάζεται έξτρα σήτα κατά τη μεταφορά,
• Παρέχει άμεση επαφή με το μελίσσι από τα παράθυρα,
• Κουμπώνει πάνω στο σώμα με ειδικούς συνδετήρες και δεν χρειάζονται πέτρες ή άλλα βάρη, για αντί-ανεμική προστασία.
Έναντι όλων αυτών των προτερημάτων, το καπάκι Αυστραλίας έχει δυο βασικά μειονεκτήματα! Το πρώτο είναι ότι δεν προσφέρει καλή προστασία από τη βροχή στα εξωτερικά μέρη της κυψέλης, γεγονός όμως που δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα, αν αυτή έχει σωστή κατασκευή και βαφή. Το άλλο είναι πως δεν προσφέρει επαρκή θερμομόνωση, ιδιαίτερα το χειμώνα, στο πάνω μέρος της κυψέλης. Το μειονέκτημα αυτό, όλο και περισσότεροι συνάδελφοι, το αντιμετωπίζουν με τη χρήση κάποιων «κηρόπανων».
Το καπάκι μεικτού τύπου, έρχεται να συνδυάσει δυο πρακτικές και να μας προσφέρει και τους δυο τύπους καπακιών (Παλιό-ευρωπαϊκό και Νέο-Αυστραλίας) σε ένα και μόνο καπάκι, που μπορούμε να το χρησιμοποιούμε ανάλογα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις μας.
Η ιδέα είναι απλή, μα αποτελεσματική. Αντί το καπάκι να αποτελείται από δυο ξεχωριστά μέρη, όπως συμβαίνει στο Ευρωπαϊκό καπάκι, αποτελείται από ένα, που όμως είναι διαιρούμενο. Στην πραγματικότητα δηλαδή είναι ένα καπάκι τύπου Αυστραλίας, που έχει υποστεί παρεμβάσεις και μετατροπές, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει, με μια απλή κίνηση, ένα ευρωπαϊκό καπάκι!
Η πρώτη και βασική αλλαγή είναι πως η προστατευτική λαμαρίνα δεν καρφώνεται πάνω στο καπάκι, αλλά είναι φορετή πάνω σε αυτό και μπορεί να μπαινοβγαίνει. Η δεύτερη είναι πως ο σύνδεσμος που ασφαλίζει το καπάκι πάνω στο σώμα δεν είναι βιδωμένος στο ξύλινο μέρος του καπακιού, αλλά έχει στερεωθεί με πριτσίνια πάνω στο γύρισμα της λαμαρίνας. Μια τρίτη παρέμβαση, είναι ότι οι οπές εξαερισμού του καπακιού γίνονται στα άκρα των μικρών πλευρών του, και όχι στο μέσον αυτών, όπως συνήθως. Μια τέταρτη αλλαγή είναι ότι το γύρισμα της λαμαρίνας είναι ελαφρώς μεγαλύτερο, από ότι είναι συνήθως.Τέλος το καπάκι έχει εσωτερικά, κατάλληλα διαμορφωμένες, θυρίδες αερισμού και τροφοδοσίας. (σχήμα 3)
Όπως φαίνεται στο σχήμα 3, μια απλή αναστροφή του ξύλινου μέρους του καπακιού είναι αρκετή για να μετατραπεί αυτό από τύπου Αυστραλίας σε Ευρωπαϊκού τύπου. Η προστατευτική λαμαρίνα φοριέται από πάνω, στερεώνεται πάνω στο σώμα της κυψέλης με τους συνδετήρες και στις δυο περιπτώσεις, και έτσι το καπάκι ασφαλίζει και αποκτά τα χαρακτηριστικά που επιθυμούμε. Στο σχήμα 4 φαίνεται το μεικτό καπάκι, κλειστό πάνω στη κυψέλη, στις δυο του εκδοχές. Αριστερά τύπου Αυστραλίας και δεξιά ευρωπαϊκού τύπου!
Για καλύτερη πληροφόρηση όλων μας, σχετικά με το νέο αυτό καπάκι, θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε κάποιες ακόμα λεπτομέρειες.
Όπως είπαμε, το γύρισμα της λαμαρίνας είναι ελαφρώς μεγαλύτερο, από ότι είναι συνήθως, προκειμένου οι θυρίδες εξαερισμού να είναι κλειστές, όταν το καπάκι δουλεύει σαν ευρωπαϊκού τύπου, ενώ, αντίθετα, όταν αυτό δουλεύει σαν τύπου Αυστραλίας να είναι εντελώς ανοιχτές (σχήμα 4).
Να αναφέρουμε ακόμα πως το εσωτερικό μέρος της λαμαρίνας είναι επενδυμένο με ειδικό φύλλο, που πέρα από τις θερμομονωτικές και ηχομονωτικές του ιδιότητες, έχει επίσης και αντικολλητικές ιδιότητες, από τη μια του επιφάνεια. Με το τρόπο αυτό αποφεύγεται η εναλλαγή θερμότητας από τον εσωτερικό χώρο της κυψέλης, στο περιβάλλον, σε οποιαδήποτε επιλογή λειτουργίας κι αν έχουμε κάνει στο καπάκι.
Προσφέρει ακόμα μεγάλη ηχομόνωση, κυρίως από κτυπογενείς ήχους, όπως χαλάζι και βροχή. Επίσης εξαλείφει τον κίνδυνο να κολλήσει η λαμαρίνα πάνω στο καπάκι, λόγω της ύπαρξης κεριών και πρόπολης στην επιφάνεια του, όταν αυτό αλλάζει ρόλο και μετατρέπεται από καπάκι ευρωπαϊκού τύπου, σε καπάκι τύπου Αυστραλίας.
Τέλος, το πάχος της προστατευτικής λαμαρίνας είναι μεγαλύτερο από ότι συνήθως, προκειμένου αυτή να αποκτήσει τις μηχανικές αντοχές που απαιτεί ο ρόλος που καλείται να παίξει, και να μπορεί να μπαινοβγαίνει χωρίς παραμορφώσεις και αλλοιώσεις στη μορφή της!
Κλείνοντας αυτή τη παρουσίαση, να ανακεφαλαιώσουμε τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο νέος αυτός τύπος «μεικτού καπακιού».
• Προσφέρει καλύτερο ντάνιασμα και πιο γρήγορη μεταφορά των κυψελών,
• Γρήγορη επιθεώρηση,
• Μειωμένο κόστος κυψέλης,
• Μειωμένο βάρος κυψέλης,
• Παίρνει τροφοδότη οροφής,
• Δεν χρειάζεται έξτρα σήτα κατά τη μεταφορά,
• Παρέχει άμεση επαφή με το μελίσσι από τα παράθυρα,
• Κουμπώνει πάνω στο σώμα με ειδικούς συνδετήρες και δεν χρειάζονται πέτρες ή άλλα βάρη, για αντί-ανεμική προστασία.
• Προσφέρει τέλεια θερμομόνωση και ηχομόνωση στο πάνω μέρος της κυψέλης, χειμώνα-καλοκαίρι.
• Μας απαλλάσσει από τη χρήση των κηρόπανων.
Το νέο αυτό «Μεικτό Καπάκι» (έτσι το βαφτίσαμε), αποτελεί καινοτομία και έχει κατοχυρωθεί με το Α/Α 20140100543 δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, η δε διάθεσή του θα αρχίσει σύντομα, αποκλειστικά από τις επιχειρήσεις «Προμελίς» που κατασκευάζουν και τις Ενεργειακές Βιοκλιματιζόμενες Κυψέλες.
Για όσους το επιθυμούν, θα μπορούν να προμηθεύονται το Μεικτό Καπάκι ξεχωριστά και ανεξάρτητα από τις Ενεργειακές Κυψέλες.
Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"
Πηγή
orinimelissa
MELISSOCOSMOS ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών