Παραπλάνηση λέγεται στην μελισσοκομία το λάθος που κάνει η μέλισσα και μπαίνει σε άλλη κυψέλη κι όχι στη δική της.
Ως γνωστόν η μέλισσα συλλέκτρια κυρίως φεύγει το πρωί σφεντόνα προς τον αγρό για να συλλέξει μέλι και γύρη.
Όταν φεύγει από την κυψέλη της σημαδεύει το σημείο που βρίσκεται η κυψέλη για να την βρει όταν επιστρέψει.
Κατά την επιστροφή όμως η μέλισσα μας είναι εξουθενωμένη.
Τα μάτια της είναι όλο γύρες, η ίδια είναι κουρασμένη και βαριά από το φορτίο και δεν έχει τις δυνάμεις εκείνες για να το ψάξει και πολύ.
Επιπλέον αν έχουμε βαμμένες τις κυψέλες μας ίδια χρώματα τότε η κατάσταση είναι δύσκολη.
Η μέλισσα μας αποκαμωμένη μπαίνει σε μια άλλη κυψέλη, συνήθως σε αυτή που είναι κοντά στην δική της κυψέλη.
Μια μέλισσα που φέρεται φυσιολογικά, δηλαδή που δεν έχει τάσεις να βλάψει την άλλη κυψέλη που θα μπει, με τάση <λεηλασίας> πχ και που είναι φορτωμένη με προμήθειες, γίνεται δεκτή από τους φρουρούς της εισόδου που της επιτρέπουν την είσοδο εύκολα.
Έτσι το πρόβλημα αυτό δεν φαίνεται έντονα και δεν του δίνουμε τη δέουσα προσοχή.
Όμως δεν είναι μόνο η μια αυτή μέλισσα που παρεκτρέπεται.
Είναι πολλές μέλισσες, κάθε μέρα, όλη μέρα.
Κι έτσι έχουμε εν τέλη το φαινόμενο τα μελισσάκια αυτά που χάνουν συνέχεια συλλέκτριες να αδυνατίζουν.
Και κάποια άλλα συνεχώς να δυναμώνουν.
Τώρα θα ρωτήσει κάποιος, και θα πει, μα καλά αυτά τα αδύναμα μελισσάκια όλο χάνουν συλλέκτριες, δεν παίρνουν κι αυτά από άλλα???
Η απάντηση είναι όχι.
Έχει παρατηρηθεί, και γράφεται και σε πολλά μελισσοκομικά βιβλία ότι…
Αν έχουμε πχ μια σειρά από μελίσσια, τότε τα μελίσσια που βρίσκονται στο μέσον της σειράς χάνουν διαρκώς συλλέκτριες.
Ενώ τα μελίσσια που βρίσκονται προς τα άκρα της σειράς κερδίζουν συνεχώς συλλέκτριες.
Κάτι παρόμοιο δηλαδή με το σκίτσο που βλέπετε.
Επίσης αν έχουμε δυο σειρές μελισσιών τότε η πίσω σειρά κλέβει συλλέκτριες από την μπροστινή σειρά.
Έτσι μετά από λίγο καιρό θα παρατηρήσουμε ότι μερικά μελίσσια που κερδίζουν συλλέκτριες θα αναπτύσσονται γρήγορα και θα παίρνουν και πατώματα το ένα μετά το άλλο.
Τα μελισσάκια που χάνουν όμως συλλέκτριες θα είναι καχεκτικά και δεν θα αναπτύσσονται, κι εμείς θα κάνουμε πολλές προσπάθειες να τα ενισχύσουμε προκειμένου να αναπτυχτούν κι αυτά.
Για μένα αυτά είναι πολύ σημαντικά συνάδελφοι.
Άλλοι πάλι ίσως τα βρουν ανούσια.
Όμως εγώ θα συνεχίσω τους συλλογισμούς μου και θα πω ότι…
Αφού αποπροσανατολίζονται οι συλλέκτριες, φυσικό κι επόμενο δεν είναι να το παθαίνουν αυτό και οι βασίλισσες;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ.
Όταν η νέα μας βασίλισσα κάνει το γαμήλιο ταξίδι της, κατά την επιστροφή της δεν προσανατολίζεται σωστά, μπαίνει σε άλλη κυψέλη και τότε οι φρουροί την κόβουν.
Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα, θα έλεγα το μεγαλύτερο της όλης υπόθεσης.
Το φαινόμενο ωστόσο της παραπλάνησης συνάδελφοι το παρατήρησαν από πολύ νωρίς οι μελισσοκόμοι, που φρόντισαν να το εκμεταλλευτούν σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ένας τρόπος τεχνικής εκμετάλλευσης της παραπλάνησης των μελισσών, είναι όταν αλλάζουμε θέσεις μεταξύ ενός δυνατού κι ενός αδυνάτου μελισσιού.
Και στην περίπτωση αυτή ισχύει το ίδιο.
Δηλαδή οι μέλισσες δεν αντιλαμβάνονται την αλλαγή, πολύ περισσότερο όταν οι κυψέλες είναι ίδιου χρώματος.
Κι έτσι με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ενισχύσουμε με πολλές εργάτριες ένα αδύναμο μελισσάκι αν αυτό το βάλουμε ακριβώς στην ίδια θέση που ήταν πριν ένα δυνατό.
Εννοείται ότι το δυνατό θα μπει στη θέση που ήταν το αδύναμο.
Όσον αφορά όμως την παραπλάνηση των συλλεκτριών μας πρέπει να πω ότι ο μελισσοκόμος οφείλει να πάρει μέτρα για να σταματήσει όλο αυτό το πρόβλημα.
Ένας τρόπος για να μην αποπροσανατολίζονται οι μέλισσες είναι οι κυψέλες να μην κοιτάζουν όλες προς την ίδια θέση.
Πχ μπορούμε να έχουμε τετράδες που θα κοιτάζουν προς διαφορετική κατεύθυνση η κάθε μια, έτσι δεν θα έχουμε παραπλάνηση.
Άλλο μέτρο είναι να σχηματίζουμε ημικύκλια με τις κυψέλες, και με αυτόν τον τρόπο περιορίζουμε την παραπλάνηση.
Τέλος ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο που λειτουργεί ανασταλτικά στην παραπλάνηση είναι τα διαφορετικά χρώματα των κυψελών.
Θέλει όμως προσοχή.
Γιατί οι μέλισσες δεν βλέπουν όλα τα χρώματα που βλέπει το ανθρώπινο μάτι.
Έτσι, αν βάψουμε κυψέλες, πχ Γκρί, ή Κόκκινες, οι μέλισσες μας θα τις βλεπουν μαύρες, και θα έχουμε πάλι παραπλάνηση.
Αυτό συμβαίνει γιατί το μήκος κύματος της όρασης της μέλισσας ξεκινάει πιο χαμηλά απ ότι του ανθρώπου και καταλήγει λιγότερο υψηλά.
Για την ακρίβεια το φάσμα της μέλισσας ξεκινάει από τα 300 nm και φτάνει έως τα 650 nm περίπου.
Ενώ το φάσμα της όρασης του ανθρώπου ξεκινάει από 420 nm και φτάνει περίπου τα 700 nm.
Έτσι άνθρωπος και μέλισσα βλέπουν ορισμένα χρώματα που υπάρχουν στο ίδιο φάσμα της όρασης τους ενώ και οι δυο βλέπουν ορισμένα χρώματα που δεν τα βλέπει ο άλλος.
Γι αυτό οι μέλισσες μας δεν μπορούν να δουν το κόκκινο χρώμα που βρίσκεται περίπου στα 700 nm, ενώ ούτε ο άνθρωπος μπορεί να δει κάτω από τα 420 nm που βρίσκονται τα υπεριώδη χρώματα.
Για να μην σας κουράζω λοιπόν, τα καλύτερα χρώματα που μπορούμε να βάψουμε τις κυψέλες μας για να μην αποπροσανατολίζονται οι μέλισσες μας είναι το βαθύ μπλε, το κίτρινο, το λευκό, κι αν μπορούμε να το πετύχουμε και το πρασινομπλέ.
Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να συμβάλουμε στον καλύτερο προσανατολισμό των μελισσών μας και να έχουμε πιο ισοδύναμα μελίσσια που δεν θα χάνουν συλλέκτριες.
Και φυσικά δεν θα έχουμε και απώλειες σε βασίλισσες που για εμάς τους μελισσοκόμους είναι το πιο πολύτιμο πλασματάκι της κυψέλης μας…
MELISSOCOSMOS ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών