Η Αμερικάνικη σηψιγονία (Α.Σ.) προκαλείται από το βακτήριο Bacillus larvae, το οποίο προσβάλλει όλα τα είδη γόνου των μελισσών.
Παθογένεση:Οι προνύμφες μολύνονται, όταν λάβουν μαζί με την τροφή σπόρια του βακτηρίου. Προνύμφες μεγαλύτερες των τριών ημερών προσβάλλονται δυσκολότερα γιατί μεγάλος αριθμός σπορίων απομακρύνεται με τα περιττώματά τους. Τα σπόρια βλαστάνουν στο στομάχι του εξελισσόμενου εντόμου, μετακινούνται στη σωματική κοιλότητα, πολλαπλασιάζονται και σπορογονούν.
Εποχιακή εμφάνιση: Η Α.Σ. εμφανίζεται σ’ όλες τις εποχές του έτους, ιδιαίτερα όμως το καλοκαίρι, όταν σταματήσει η νεκταροέκκριση και υπάρχει έντονη τάση λεηλασίας.
Τρόποι μετάδοσης:Τα σπόρια του βακτηρίου είναι ανθεκτικά στην ξήρανση, θέρμανση, χημικά μέσα και αντιβιοτικά. Επιβιώνουν στην κυψέλη, στα μελισσοκομικά εργαλεία και στο περιβάλλον για αρκετά χρόνια (Bailey, 1963) και αποτελούν πηγή μόλυνσης στο μελίσσι, καθώς επίσης και στα άλλα μελίσσια του ιδίου ή γειτονικών μελισσοκομείων.
Η αρρώστια μεταδίδεται από τις καθαρίστριες μέλισσες, οι οποίες στην προσπάθειά τους να απομακρύνουν τις άρρωστες προνύμφες, μολύνονται και όταν αναλαμβάνουν χρέη τροφού, μεταφέρουν το μόλυσμα στην τροφή των προνυμφών.
Από μελίσσι σε μελίσσι τα σπόρια μεταφέρονται με τις παραπλανημένες μέλισσες, τη λεηλασία, και τη δραστηριότητα του μελισσοκόμου (συνενώσεις, ανταλλαγή πλαισίων, τοποθέτηση μελισσιών σε μολυσμένες κυψέλες, τροφοδοτήσεις κλπ).
Από περιοχή σε περιοχή η ασθένεια μεταφέρεται με τις αγοραπωλησίες, με το μέλι και τη σμηνουργία. Παράγοντες που ευνοούν την ασθένεια:Παράγοντες που ευνοούν την εξασθένηση του μελισσιού, όπως η απώλεια συλλεκτριών μελισσών από φυτοφάρμακα, η μη παραγωγική βασίλισσα και η διακοπή της νεκταροέκκρισης συμβάλλουν στην εμφάνιση της προσβολής.
Συμπτώματα... Το χρώμα των κηρήθρων αλλοιώνεται, γίνεται βαθύ καφέ, ο γόνος είναι διάσπαρτος, τα καλύμματα του σφραγισμένου γόνου βυθίζονται και σε ορισμένα από αυτά δημιουργείται μικρή τρύπα. Στα σφραγισμένα κελιά η προνύμφη σήπεται, σχηματίζει κολλώδη ελαστική ίνα και αργότερα μεταβάλλεται σε λέπι που δεν απομακρύνεται εύκολα από τις μέλισσες. Έχει χαρακτηριστικά δυσάρεστη οσμή σαν βενζινόκολλα.
Μερικές νεκρές προνύμφες έχουν σχηματισμένα τα στοματικά τους μόρια με την προβοσκίδα χαρακτηριστικά προσκολλημένη στην εσωτερική επιφάνεια του κελιού.
Μέτρα υγιεινής και προφύλαξης :
• Απομακρύνονται τα νεκρά μελίσσια.
• Βαριά προσβλημένα μελίσσια θανατώνονται.
• Αφαιρούνται πλαίσια με προσβλημένο γόνο από μελίσσια που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο της προσβολής.
• Τα πλαίσια και οι κηρήθρες που προέρχονται από προσβλημένα μελίσσια, καίγονται και οι κυψέλες απολυμαίνονται εσωτερικά με φλόγιστρο.
• Λαμβάνονται μέτρα ώστε να μειωθεί η λεηλασία και η παραπλάνηση.
• Εξετάζονται προσεκτικά τα μελίσσια πριν να συνενωθούν, αγοραστούν ή μετακινηθούν. Άρρωστα μελίσσια δε μεταφέρονται μαζί με τα άλλα στις ανθοφορίες, αλλά παραμένουν στο μελισσοκομείο και δέχονται θεραπευτικές επεμβάσεις.
Για να συνοψίσουμε όμως και να σας πω μερικά ποιο κατανοητά λόγια.
Αν το μελίσσι σας έχει σήψη νομίζω όλοι θα το καταλάβετε αμέσως.
Όταν ανοίγουμε το μελίσσι μας και είναι υγιή μας έρχεται ένα ευχάριστο άρωμα από μέλια γύρες πρόπολη κτλ.
Αν έχει σηψη όμως το μελίσσι μυρίζει νεκρίλα – μουχλίλα – ψαρίλα- κτλ
Ο γόνος αλλοιώνετε και το κάλυμμα του έχει από μια μικρή τρυπούλα σε κάθε άρρωστο κελί.
Μέσα στο κελί αντί για λευκό κεχριμπαρένιο χρώμα που έχει ένα υγιή σκουληκάκι, αυτά που είναι άρρωστα έχουν γκρι και άλλες φορές λαδί η και προς το κοκκινωπό χρώμα και τα σκουληκάκια ψοφάνε μέσα.
Υπάρχει κι ένα τεστ,και θα το κάνετε με τον εξής τρόπο.
Θα πάρετε το πλαίσιο, και στο χέρι σας θα έχετε ένα σπίρτο η μια οδοντογλυφίδα, αυτό το ξυλάκι λοιπόν θα το βυθίσετε μέσα στο κελί με το νεκρό σκουληκάκι, θα το βυθίσετε μέχρι εκεί που τελειώνει το κελί και μετά θα αρχίσετε να το τραβάτε έξω αργά αργά, αν στο ξυλάκι έχει κολλήσει μια ίνα σαν κόλα και κάνει κλωστή καθώς βγάζετε το ξυλάκι προς τα έξω τότε είναι σίγουρο ότι έχει αμερικάνικη σήψη.
Μυρίστε το ξυλάκι στη συνέχεια κι αν αυτό μυρίζει σαν βενζινόκολλα τότε είναι πάλι κι αυτό σίγουρο σημάδι.
Τώρα το ερώτημα είναι αν μπορούμε να αποφύγουμε την κατάσταση αυτή.
Η απάντηση μου είναι ΝΑΙ.
Κατ αρχήν θα πρέπει να έχουμε καλές συνθήκες υγιεινής στα μελίσσια μας για να μην αρρωσταίνουν. Πχ να αλλάζουμε τις παλιές και μαύρες κηρήθρες κάθε 3 το πολύ 4 χρόνια και να δίνουμε νέες να χτίζουν τα μελίσσια μας οι όποιες θα είναι καθαρές και χωρίς μικρόβια όπως οι παλιές.
Επίσης καλή αντιμετώπιση της βαρρόα, κι αυτό βοηθάει πολύ γιατί κι από την βαρρόα καμιά φορά και τις πολλές νεκρές προνύμφες που προκαλεί στο τέλος παρουσιάζεται σήψη.
Ακόμα αν τα μελίσσια μας είναι γεμάτα γύρες τότε δύσκολα προσβάλλονται από σήψη, σας προτείνω να προτιμάτε μέρη πλούσια σε γύρες για τα μελίσσια σας λοιπόν.
Αν παρ όλα αυτά κάποιο μελίσσι σας κολλήσει σήψη τότε μην διστάσετε να το κάψετε συνάδελφοι.
Μπορεί να ακούγετε βάρβαρο αλλά είναι ο μόνος ίσως τρόπος για να μην κολλήσουν και τα υπόλοιπα.
Ο σωστός τρόπος για να το κάψουμε είναι…
Πηγαίνουμε το βράδυ στο μελισσοκομείο μας και περνούμε όλα τα υγιή μελίσσια μας και τα μεταφέρουμε σε απόσταση τουλάχιστον 5 χλμ.
Επίσης τη νύχτα κλείνουμε τα πορτάκια από τα αρρώστα μελίσσια μας.
Την άλλη μέρα το πρωί σκάβουμε έναν λάκκο και μέσα σε αυτόν ανάβουμε μεγάλη φωτιά, πετάμε μέσα τα αρρώστα μελίσσια μας κι αφού καούν καλά χώνουμε το λάκκο με τα απομεινάρια πολύ καλά για να μην πάνε άλλες μέλισσες να γλύψουν τυχόν μέλι που έχει χυθεί και πάρουν το μικρόβιο.
Μετά από δυο εβδομάδες μπορούμε να φέρουμε πίσω το μελισσοκομείο μας στην θέση του.
Φυσικά υπάρχει και τρόπος να παλέψουμε την αρρώστια αυτή αλλά εγώ δεν εμπιστεύομαι καθόλου ότι δεν θα ξαναεμφανιστεί.
Τέλος αν ένα σπόρι της σήψης πέσει στο μέλι αυτό παραμένει ενεργό επί 30 χρόνια. (το μέλι δηλαδή θα είναι μολυσμένο για 30 χρόνια)
Αν έχετε τυχόν απορίες μπορούμε να τις συζητήσουμε.
ΥΓ
Ως μέτρο θεραπείας ο μόνος τρόπος αλλά πάντα με επιφύλαξη είναι η θεραπεία με την διπλή μετάγγιση του μελισσιού.
Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για αυτή την μέθοδο και ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναδημοσιεύεται εδώ στον MELISSOCOSMO για να την μάθουν όσο το δυνατόν περισσότεροι μελισσοκόμοι.
M E L I S S O C O S M O S ελάτε να γνωρίζουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών