Βάψιμο κυψελών
Φίλες και φίλοι όπως ξέρουμε οι κυψέλες είναι το σπίτι των αγαπημένων μας μελισσών.Σε αυτές θα δημιουργηθεί η αποικία του μελισσιού, οι βασίλισσες θα γεννήσουν εκατομμύρια αβγά και οι κηρήθρες τους θα φιλοξενήσουν το μελάκι μας μέχρι αυτό να έρθει στα βαρέλια.
Οι κυψέλες που χρησιμοποιούμε σήμερα στην σύγχρονη μελισσοκομία, είναι κυρίως ξύλινες.
Οι σημερινές κυψέλες του εμπορίου φτιάχνονται κυρίως από ξύλο ελάτου, ενώ τα πλαίσια από ξύλο πεύκου.
Όταν ο μελισσοκόμος αγοράζει μια κυψέλη, ελπίζει αυτή να του κρατήσει αρκετά χρόνια, και γιατί έχει ένα κόστος αγοράς, αλλά και γιατί έχει κόπο για να προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε να φιλοξενήσει το σμήνος μας.
Ο παράγοντας ξύλο όμως, πρέπει να ξέρετε οτι παίζει τον κυριότερο ρόλο στην αντοχή των κυψελών μας.
Ως άνθρωπος της επαρχίας, που πολλές φορές στο παρελθόν ασχολήθηκε με τις αντοχές της ξυλείας για διάφορες εργασίες, επιτρέψτε μου να σας πω δυο λόγια.
Κατ αρχήν θα πρέπει να γνωρίζετε ότι και το έλατο αλλά και το πεύκο δεν είναι ξύλα με αντοχή στον χρόνο.
Και πως επιπλέον αν τα δέντρα που θα αποτελέσουν την ξυλεία των κυψελών μας κοπούν χειμώνα, τότε οι κυψέλες μας δεν θα έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής.
Λέγεται μάλιστα πως οι μήνες που είναι κατάλληλοι για κοπή ξυλείας με αντοχή, είναι όσοι μήνες δεν έχουν το γραμμα Ρ στο όνομα τους.
Δηλαδή ο Μάιος, Ιούνιος, Ιούλιος και ο Αύγουστος.
Όλους τους άλλους μήνες η ξυλεία είναι ακατάλληλη για μακροχρόνια χρήση, κυρίως επειδή το ξύλο κάνει ρωγμές..
Φυσικά οι κατασκευαστές κυψελών δεν μπορεί να γνωρίζουν πότε κόπηκαν τα δεντρά, και για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, δεν τους νοιάζει κιόλας.
Επιπλέον τα δέντρα που θα κοπούν από προσήλια μέρη θα δώσουν ξύλο μεγαλύτερης αντοχής, ενώ δέντρα που βρίσκονται σε ζερβά μέρη που δεν τα βλέπει ο Ήλιος θα δώσουν ξύλο μικρής αντοχής στο χρόνο.
Για την ιστορία να πω ότι, στην Ελλάδα τα δέντρα με την μεγαλύτερη αντοχή στον χρόνο είναι, πρώτα ο Φράξος, τον οποίο οι παλιοί χρησιμοποιούσαν όπου ήθελαν μεγάλη αντοχή στο χρόνο πχ στα πέτρινα σπίτια για περβάζι πάνω από τα παράθυρα.
Αυτό το ξύλο άντεχε χωρίς βάψιμο ίσως και παραπάνω από 200 χρόνια.
Πλέον κινδυνεύει με εξαφάνιση όμως, γιατί τα μέρη που ευδοκιμούσε ήταν πεδινά και έχουν ξεχερσωθεί για καλλιέργειες.
Στην περιοχή μου μια περιοχή με Φράξους σε μια έκταση περίπου 500 στρεμμάτων στο Λεσίνι Αιτωλοακαρνανίας έχεις χαρακτηρισθεί ως εθνικός δρυμός.
Ελπίζω να μην τα κάψουν και αυτά.
Άλλα δυο δέντρα με πολύ υψηλές αντοχές είναι ο Δρυς και η Καστανιά.
Ο Δρυς όμως απ όσο γνωρίζω δεν υλοτομείται, ενώ την καστανιά δεν την χρησιμοποιούν για κυψέλες.
Ένα άλλο δέντρο με ξύλο πάρα πολλής μεγάλης αντοχής είναι ο Ευκάλυπτος.
Φυσικά ούτε το ξύλο ευκαλύπτου δεν χρησιμοποιείται για κυψέλες όπως ξέρετε.
Ο λόγος που δεν χρησιμοποιούνται ξύλα καστανιάς πχ είναι το κόστος και το βάρος.
Ασφαλώς είναι και εμπορικοί οι λόγοι, ποιος κατασκευαστής θέλει μια κυψέλη αθάνατη;
Αν ήταν αθάνατες τότε οι πωλήσεις θα μειώνονταν κατά πολύ αφού οι κυψέλες δεν θα χάλαγαν.
Έτσι μένουμε στον Έλατο λοιπόν.
Και τέλος μεγάλο ρόλο στην διάρκεια ζωής των κυψελών μας παίζει το ψήσιμο της ξυλείας, όσοι ασχολούνται με αυτά ξέρουν τι εννοώ.
Οι μελισσοκόμοι αγοράζοντας τις κυψέλες τους, προσπαθούν να τις προστατέψουν στον χρόνο.
Ως ένα βαθμό πετυχαίνουν να δώσουν παράταση ζωής στο ξύλο, κι έτσι μια απλή κυψέλη έχει διάρκεια ζωής από 5 μέχρι 10 χρόνια, και εξαρτάται από όλους τους παράγοντες που προανέφερα συν αυτόν της συντήρησης που θα δούμε σήμερα.
Λέγεται ότι ο καλύτερος τρόπος προστασίας των κυψελών μας είναι να τις βράσουμε σε παραφίνη.
Για να συμβεί αυτό όμως κάθε 3-4 χρόνια πρέπει οι κυψέλες να εμβαπτίζονται ξανά σε καυτή παραφίνη.
Η παραφίνη πάντως χρειάζεται παραφινιέρα, για να βάλεις μέσα την κυψέλη και να την βράσεις σε συκγεκριμένους βαθμούς κάποια ώρα, πράγμα που καθίσταται δύσκολο ειδικά για μικρούς μελισσοκόμους με λίγα μελίσσια.
Έτσι σήμερα θα σας περιγράψω τον τρόπο που εγω βάφω κυψέλες, και έχω καταλήξει ότι είναι πολύ καλός.
Ας δούμε λοιπόν πως βάφουμε κυψέλες!!!
Πρώτα οι κυψέλες μας πρέπει να περαστούν με λινέλαιο.
Το λινέλαιο αποδεδειγμένα συντηρεί το ξύλο.
Εγώ αγοράζω χύμα λινέλαιο σε ένα χρωματοπωλείο και μάλιστα ζητάω να βάλουν μέσα και στεγνωτικό.
Αν δεν μπει στεγνωτικό στο λινέλαιο τότε αυτό θέλει πολύ καιρό να στεγνώσει, που μπορεί να είναι από εβδομάδες έως και μήνες.
Ενώ με το στεγνωτικό σε λίγες ώρες έχει στεγνώσει.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να θυμάστε ότι δεν κάνουμε καμία εργασία στις κυψέλες μας πριν στεγνώσει το λινέλαιο.
Περνάμε λοιπόν ένα χέρι λινέλαιο τις κυψέλες μας και μετά από 24 ώρες μπορεί όποιος θέλει να περάσει και δεύτερο χέρι.
Αυτό θα βοηθήσει πολύ το ξύλο.
Όποιος δεν θέλει προχωράει στο επόμενο βήμα που είναι το στοκάρισμα.
Όπως είπα 24 ώρες μετά το λινέλαιο, ακολουθεί το στοκάρισμα των κυψελών.
Οι κυψέλες μας θα αρχίσουν την φθορά τους από τα σημεία που υπάρχει τρύπα ή κοπή στο ξύλο.
Έτσι ο μελισσοκόμος πρέπει να στοκάρει τα σημεία αυτά σχολαστικά.
Προσέχουμε στις εξωτερικές γωνίες των κυψελών που υπάρχουν τρύπες από τις πρόγκες και κοπή του ξύλου.
Εδώ πρέπει να πω δυο ακόμα χρήσιμα πράγματα.
Υπηρέτησα την Στρατιωτική μου θητεία στο Ναυτικό, με την ειδικότητα του Αρμενιστή.
Ήμουν σε Ναρκαλιευτικό.
Αυτά είναι ξύλινα πλοία, και είναι ξύλινα για να μην μπορούν να κολλήσουν με μαγνήτη πάνω τους οι νάρκες.
Στην διάρκεια της Θητείας μου εγώ μαζί με 3 ακόμα άτομα της ίδιας ειδικότητας ανακαινίσαμε το σκαρί του πλοίου.
Ξύσαμε με φλόγιστρα όλη την επιφάνεια του πλοίου, και στην συνέχεια το περάσαμε όλο με κόκκινο μίνιο.
Μετά το στοκάραμε με έναν στόκο που ο Ναύκληρος είχε επιλέξει ως τον πιο ανθεκτικό, και στην συνέχεια το βάψαμε δυο χέρια με φαιό (γκρι χρώμα) δηλαδή.
Σήμερα ο στόκος που υπάρχει στο εμπόριο δυστυχώς μετά από 1-2 ή το πολύ 3 χρόνια ξεφλουδίζει και φεύγει, αφήνοντας τις κυψέλες εκτεθειμένες.
Άλλαξα αρκετές μάρκες αλλά δυστυχώς τα ίδια είναι όλοι.
Τότε απευθύνθηκα στον πλέον αρμόδιο.
Συμβουλεύτηκα έναν φίλο μου ξυλουργό, ο οποίος με συμβούλεψε αντί για στόκο να χρησιμοποιώ ξυλόκολλα ανακατεμένη με ψιλό πριονίδι.
Έψαξα και στο ίντερνετ για πληροφορίες και βρήκα και κάποιον συνάδελφο, νομίζω στο https://evinosbee.blogspot.gr/ να κάνει ακριβώς το ίδιο.
Αλλά και οι κατασκευαστές κυψελών για το στοκάρισμα τους, ακριβώς αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιούν.
Μόνο που στοκάρουν τα πολύ έντονα σημεία ίσα ίσα για να μην υπάρξει πρόβλημα στην πώληση τους.
Μετά την χρησιμοποίηση του μπορώ να σας πω, ότι είναι ότι καλύτερο μπορεί να κάνει ο μελισσοκόμος για το στοκάρισμα των κυψελών του.
Απλά πρέπει να πάτε σε κάποιον ξυλουργό και να πάρετε ψιλό πριονίδι.
Η ξυλόκολλα είναι αρκετά φτηνή 3-4 ευρώ έχει το κουτάκι της φωτογραφίας.
Ανακατεύετε την κόλλα με το πριονίδι και με αυτό το μείγμα στοκάρετε καλά τις γωνίες των κυψελών.
Όσο περισσότερο από αυτό βάλετε, τόσο το καλύτερο γιατί θα κλείσει εντελώς τους πόρους του ξύλου και δεν θα περάσει εύκολα η υγρασία για να αρχίσει να σαπίζει.
Αφού ολοκληρώσουμε το στοκάρισμα αφήνουμε να περάσουν άλλες 24 ώρες και μετά αρχίζουμε το βάψιμο.
Η επιλογή του χρώματος είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας ώστε να διατηρηθούν καλύτερα οι κυψέλες μας.
Το καλύτερο είναι να περαστούν πρώτα ένα χέρι μίνιο οι κυψέλες, και μάλιστα το κόκκινο μίνιο.
Είναι κοινό μυστικό σε όλους όσους ασχολούνται με το βάψιμο, ότι το κόκκινο (πορτοκαλοκκόκινο) είναι το καλύτερο μίνιο.
Για όσους όμως είναι κουραστικό να περάσουν τόσα χέρια τις κυψέλες, υπάρχει η λύση της λαδομπογιάς που έχει και μίνιο μέσα.
Έχω καταλήξει ότι η λαδομπογιά βερνικόχρωμα, που περιέχει και μίνιο μέσα είναι η καλύτερη επιλογή για τις κυψέλες μας.
Αυτή μετά το βάψιμο σχηματίζει μια ελαστική και γυαλιστερή κρούστα, που έχει την ιδιότητα οταν βρέχει το νερό να γλιστράει και να φεύγει.
Για να μην σκάει με τον χρόνο η λαδομπογιά μια κίνηση που μπορούμε να κάνουμε είναι να την ανακατέψουμε με αναλογία 50-50 με ντουκόχρωμα.
Αφού επιλέξουμε το χρώμα της αρεσκείας μας λοιπόν περνάμε ένα χέρι και αφήνουμε τις κυψέλες πάλι 24 ωρες να στεγνώσουν.
Την επόμενη μέρα περνάμε άλλο ένα χέρι και αφήνουμε άλλες 24 ώρες τις κυψέλες να στεγνώσουν.
Να θυμάστε ότι καλό είναι το επάνω μέρος του καπακιού, άσχετα με το τι χρώμα κάνατε το υπόλοιπο μέρος της κυψέλης να το βάφετε άσπρο ώστε να αντανακλά τις ακτίνες του ηλίου και να μην καίγονται τα μελίσσια σας το καλοκαίρι από την ζέστη.
Έρευνες έχουν δείξει ότι με το βάψιμο λευκού χρώματος έναντι κάποιου σκουρόχρωμου, έχουμε έως 7 βαθμούς χαμηλότερη θερμοκρασία το καλοκαίρι.
Με το πέρας και αυτής της εργασίας είμαστε έτοιμοι...
Η διαδικασία τελειώστε και πλέον μπορούμε να περάσουμε κλειδιά και να δώσουμε τις κυψέλες στα μελίσσια.
Κλείνοντας το άρθρο να πω οτι μέσα δεν υπάρχει λόγος να βάψουμε τις κυψέλες ούτε με χρώμα ούτε με λινέλαιο, αφού οι μελισσούλες μας θα περάσουν με κερί το εσωτερικό της κυψέλης.
Κάθε 3 περίπου χρόνια καλό θα ήταν να φρεσκάρετε με χρώμα τις κυψέλες σας, γιατί και με αυτή την κίνηση σας θα δώσετε παράταση ζωής στο ξύλο.
Έχω δοκιμάσει πολλών ειδών μπογιές, μεταξύ των οποίων και ειδικά χρώματα για κυψέλες τα οποία όμως δεν με ικανοποίησαν καθόλου, οπότε καταλήγω στην παραδοσιακή βαφή με λαδομπογιά και ντουκόχρωμα.
Συνάδελφοι αυτός είναι ο τρόπος που εγώ ακολουθώ για να βάφω τις κυψέλες μου.
Όπως είπα και πιο πάνω είμαι πολύ ικανοποιημένος.
Με τον τρόπο αυτόν θα έχετε σε καλή κατάσταση τις απλές κυψέλες του εμπορίου για 5 έως 10 χρόνια.
Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε πως η σωστή συντήρηση των κυψελών συμβάλει στην καλή υγεία του σμήνους.
Μια κυψέλη χωρίς υγρασία, επιτρέπει στο σμήνος να ξεχειμωνιάσει χωρίς Νοζεμίαση ή Ασκοσφαίρωση, και το αντίθετο.
Μια κακοσυντηρημένη κυψέλη που μπάζει υγρασία είναι παράγοντας που θα επιτρέψει στο σμήνος να νοσήσει.
Έχω ξαναπεί ότι δεν διεκδικώ το αλάθητο, και είμαι ανοικτός πάντα σε νέες προτάσεις και μεθόδους..
Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχουν και καλύτεροι τρόποι συντήρησης.
Τον δικό μου τρόπο τον κατέθεσα δημόσια με όλη μου την καρδιά και με την ελπίδα να βοηθηθούν οι συνάδελφοι μου.
Πάντα αυτό το σκοπό έχουν τα άρθρα του MELISSOCOSMOU και έτσι θα συνεχίσει και στο μέλλον.
Ευχαριστώ όλους για την αγάπη σας και για τα μηνύματα σας, τα οποία μου έρχονται διαρκώς και με κάθε μέσο απ όλη την Ελλάδα.
Μαζί, αν ο Θεός το θέλει, θα πορευτούμε πολλά χρόνια ακόμα διαβάζοντας και γράφοντας σε αυτό εδώ το Blog.
Γιατί πέρα από κάποιες μικρότητες ο κόσμος των μελισσών εκτός από γλυκός είναι και πολύ ελκυστικός...
MELISSOCOSMOS ελάτε να γνωρίσουμε τον μαγικό κόσμο των μελισσών